© मधुनिता
© सुनिता मधुकर पाटील.
टॅक्सी ड्रायव्हर
" टॅक्सी " आरुषीने हात करत टॅक्सी थांबवली.
" अरे ए!!! सॅमी, आटप ना लवकर किती बडबडतोस. घरी जायला उशीर होईल. चल पटकन." आरुषीने समीरला आवाज दिला. ती टॅक्सीत जाऊन बसली आणि ड्रायव्हरला टॅक्सी रेल्वे स्टेशनला घ्यायला सांगितली.
" चला बाय, उद्या कॉलेजमध्ये भेटू " बोलतच समीरने मित्रांचा निरोप घेतला आणि तोही टॅक्सीत जाऊन बसला.
आरुषी आणि समीर इंजिनिअरिंग कॉलेजमध्ये एकत्रच शिकत होते. शेवटचं वर्ष चालू होतं. उद्या रविवार विक एंड म्हणून सगळे मित्र मैत्रिणी मिळून पिक्चर बघायला गेले होते. घरी जायला उशीर होत असल्यामुळे आरुषी थोडी घाई करत होती.
टॅक्सीत बसताच, " काय गं, किती घाई करतेस ". तो म्हणाला.
" घरी जायला उशीर झाला ना तर, आई प्रश्न विचारून भंडावून सोडेल आणि तुला माहीत नाही... तिचे एक एक प्रश्न म्हणजे एक एक तोफेचा गोळा असतो." आरुषी हसत हसत बोलली आणि त्याचा हात पकडत त्याला बिलगली.
ती जवळ येताच नकळत त्याची नजर गाडीतल्या आरशात गेली. त्याला ड्रायव्हरचा चेहरा दिसला आणि त्याचे डोळे विस्फारले. तो चपापला... तो तिच्यापासून थोडा लांब होत बोलायला तोंड उघडणार इतक्यात त्या व्यक्तीने इशाऱ्यानेच त्याला गप्प बसायला सांगितलं.
पूर्ण रस्ताभर आरुषी एकटीच बोलत, बडबडत होती आणि त्याच्या तोंडाला कुलूप होतं. त्याची नजर सारखी सारखी आरशाकडे जात होती. तो ड्रायव्हरच्या चेहऱ्यावरचे भाव टिपण्याचा असफल प्रयत्न करत होता पण त्याला काहीच अंदाज लागत नव्हता.
रेल्वे स्टेशन येताच टॅक्सी थांबली आणि आरुषी खाली उतरली. समीर विचारात गडलेला तसाच टॅक्सित बसून राहिला.
" अरे, आज काय टॅक्सीतच मुक्काम करायचा विचार आहे का? स्टेशन आलं... घरी जायचं नाही का?"आरुषीच्या आवाजाने त्याची तंद्री भंग झाली. त्याने परत आरशाकडे पाहिलं. दोघांची नजरानजर झाली आणि तो खाली उतरला. इतक्यात दुसरा पॅसेंजर टॅक्सित बसला आणि टॅक्सी हवेच्या वेगाने निघून गेली.
समीर घरी आला. आई अजून कामावरून आलेली नसते. तो फ्रेश होऊन थोडा वेळ विचार करत तसाच बसून राहिला. त्याने घड्याळात पाहिलं. आईची घरी यायची वेळ झाली होती. किचनमध्ये जाऊन त्याने गॅसवर एकीकडे चहा ठेवला आणि दुसरीकडे आईला आवडतात म्हणून तिच्या आवडीची कांदाभजी करायला घेतली. तसा तो नेहमीच आईच्या आवडीच्या गोष्टी करायचा पण आज जरा गोष्ट वेगळी होती.
घरी येताच आयता गरमा-गरम चहा आणि कांदाभजी पाहताच प्रेरणाचा चेहरा फुलला. प्रेरणा समीरची आई...
आईचा चांगला मूड पाहून "ऐक ना आई, मला तुझ्याशी थोडसं बोलायचं आहे. तुला काहीतरी सांगायचं आहे. ",समीर आईला म्हणाला.
" कोण आहे ती? उद्या रविवार आहे ना!!! उद्या तिला जेवायला घरी बोलवं", आई इतकंच बोलली आणि तिने तो विषय तिथेच संपवला आणि उठून स्वयंपाकाच्या तयारीला लागली.
समीरला आईचं असं वागणं म्हणा अथवा बोलणं अनपेक्षित होतं. समीरने फोन करून आरुषीला आईने घरी जेवायला बोलावल्याचं सांगितलं तशी ती थोडी घाबरली... "अरे!!! आपल्याबद्दल आईला कसं कळालं? आपल्या नात्याबद्दल आत्ताच घरी काही सांगायचं नाही असं ठरलं होतं ना आपल्या दोघांचं. शिक्षण पूर्ण झाल्यानंतरच ही गोष्ट आपण दोघेही घरी सांगणार होतो ना. मग तु का सांगितलं आपल्याबद्दल..." ती समीरवर चिढली.
"अगं बाई, मी काही नाही सांगितलं. तु उद्या घरी ये तुला सगळं समजेल." इतकं बोलून समीरने फोन ठेवून दिला.
दुसऱ्या दिवशी प्रेरणाने छान स्वयंपाकाचा बेत आखला. आरुषीला जेवणात काय काय आवडतं हे समीरला विचारून सगळं जेवण आरुषी आणि समीरच्या आवडीचं बनवलं. तिने समीरला आरुषीला घ्यायला स्टेशनवर पाठवलं.
बेल वाजली आणि प्रेरणाने दरवाजा उघडला. तिने छान हसत आरुषीचं स्वागत केलं. समीर पुरता घामाघूम झालेला होता.
आरुषी प्रेरणाला पाहून आश्चर्यचकित झाली, "काकू, तुम्ही... तुम्हाला कुठेतरी पाहिलंय. आता रिसेन्ट... कुठे ssss कुठे? अरे हो!!! काल स्टेशनला आम्हाला ज्या टॅक्सीने सोडलं त्या टॅक्सिची ड्रायव्हर... काकू, काल तुम्ही होता टॅक्सीत." आरुषी बोलत होती आणि प्रेरणा तिला पाहून फक्त हसत होती.
" तरीच हा सॅमी... सॉरी!!! सॉरी... समीर इतका गप्प गप्प होता काल टॅक्सित. तू तरी सांगायचंस ना समीर मला. मी किती आणि काय काय बडबड करत होते ", ती स्वतःशीच लाजली.
" अगं, मीच त्याला गप्प रहायला सांगितलं. नाहीतर मला तुमच्याबद्दल कसं समजलं असतं. मी त्या भागात जास्त जात येत नाही पण काल तिकडंच भाडं मिळालं आणि मला जावं लागलं. आता वाटतयं, बरंच झालं मी तिकडे आले." प्रेरणा तिला पाणी देत बोलली.
" काकू, तुम्हाला भेटायची खूप दिवसापासून इच्छा होती. समीरकडून तुमच्याबद्दल खूप काही ऐकलंय. तो तुमच्याबद्दल बोलायला लागला की त्याला कशाचंच भान उरत नाही. खूप आदर करतो तो तुमचा. त्याला तुमचा खूप अभिमान आहे. तुम्ही आजच्या पिढीसाठी एक आदर्श आहात." आरुषी आणखी बरचं काही बडबडत होती. प्रेरणा फक्त तिला पाहत होती.
चंचल, बोलघेवडी आरुषी कालच तिच्या मनात घर करून गेली होती. तिला एक गोष्ट मात्र प्रकर्षाने जाणवली होती आणि ती म्हणजे आरुषीही समीर वर तिच्या इतकंच जीवापाड प्रेम करते आणि तिला खात्री पटली होती, ती त्याला अखंड साथ देणार. त्याची साथ कधीच नाही सोडणार.
थोड्याच वेळात आरुषी आणि प्रेरणाची छान गट्टी जमली. त्या दोघींच्या गप्पात समीर एकटा पडला होता. तो त्या दोघींना समरसलेल्या पाहून खुश झाला. छान गप्पा मारत जेवणं पार पडली होती. आरुषी प्रेरणाला प्रत्येक कामात मदत करत होती.
जेवणं आटोपल्यानंतर प्रेरणा आतल्या खोलीत गेली. अजयच्या फोटोसमोर उभी राहून," आपला समीर आता मोठा झालाय, तुम्ही पाहिलंत, किती सुंदर मुलगी त्याने पसंद केली आहे. सारी सुखं दारात हात जोडून उभी आहेत. हे सगळं पहायला, अनुभवायला तुम्ही सोबत हवे होतात. तुम्ही सोबत आहातच हो... प्रत्येक ठिकाणी कोणत्या ना कोणत्या रुपात तुम्ही आमची पाठराखण करताच पण..." तिने पदराने आपले डोळे टिपले. बाहेरून आरुषी आणि समीर दोघेही हे बघत होते आणि नकळत त्यांचेही डोळे पाणावले.
आरुषी रूममध्ये आली आणि," काकू, तुमच्याबद्दल... समीरच्या बाबांबद्दल काहीतरी सांगा ना." म्हणाली. आरुषीने समीरच्या बाबांबद्दल विचारताच प्रेरणा भूतकाळात गेली.
प्रेरणा आणि अजयचा गरिबीचा संसार. आर्थिक सुबत्ता नसली तरी प्रेमाची कमाई त्यांच्याकडे भरपूर होती. प्रेरणा तशी दिसायला बरी सावळा रंग, धारदार नाक, मोठे मोठे बोलके डोळे कोणाच्याही हृदयाचा ठाव घेतील अशी... अजय तिला खूप जपायचा. तो तिच्यावर अतोनात प्रेम करत होता. अगदी तळ हाताच्या फोडाप्रमाणे तिला जपायचा. अजयने काही पैसे पाठीमागे टाकत थोडं कर्ज घेऊन स्वतःची टॅक्सी घेतली होती. तो टॅक्सी चालवायचा. खाऊन पिऊन सुखी होते दोघेजण. पण प्रेरणाला भविष्याची चिंता सतावायची. आता दोघांचा राजा राणीचा संसार पण पुढे काय? बाळ झालं खर्च वाढले तर काय करायचं म्हणून तिने खूप वेळा अजयला सुचवून पाहिलं होतं.
“अहो, मी सुद्धा काहीतरी काम करते. भलेही माझं शिक्षण काही जास्त नाही पण घरकाम तर मला नक्की मिळेलच की... मलासुद्धा कामावर जाऊ द्या... आपल्या घराला, संसाराला हाथभार होईल, चार पैसे मागे पडतील. आणि मी पण आत्मनिर्भर होईल..!” पण अजयने कधीच तिचं ऐकलं नाही.
हळुहळु दिवस सरत होते. प्रेरणाने गोड बातमी दिली. कालांतराने समीरचा जन्म झाला. गरजा वाढल्या, खर्च वाढले, पैशाची चणचण भासू लागली. अजय आधी फक्त दिवसा टॅक्सी चालवायचा आता तो रात्री देखील ओव्हरटाईम करू लागला.
समीर थोडा मोठा झाल्यानंतर प्रेरणाने परत त्याला काम करण्याविषयी विचारलं असता...
“तू माझ्या समीरला आणि घरदार व्यवस्थित सांभाळ, मी आहे ना काम करायला...” म्हणत त्याने तिला गप्प केलं.
बाहेरचे जग चांगले नाही. लांडग्यासारख्या लोकांच्या वखवखलेल्या नजरा... लोकं आपल्या बायकोकडे वाईट नजरेने बघतील. ती माझी जवाबदारी आहे. असं कुठंतरी त्याचा मनाला वाटत होतं. रात्रंदिवस टॅक्सी चालवुन तो आपल्या बायको-पोराचा सांभाळ करीत होता. आजकाल कामावरून थकूनभागून येताना तो कधीकधी दारू देखील पिऊन येऊ लागला होता. संगतीचा असर होत होता. त्याच्या सोबतचे ड्रायव्हर कधी कधी आग्रह करून त्याला दारू पाजत होते. जशी सोबत, तश्या सवयी आपोआपच लागतात.
एक दिवस दुपारी प्रेरणा वामकुक्षी घेत होती. इतक्यात बाहेर अँबुलन्सच्या आवाजाने तीला जाग येते. अँबुलन्स तिच्याच दारात येऊन थांबलेली असते. तिला कळत नाही ही गाडी इथे का थांबली. अँबुलन्समधून अजयचे काही मित्र खाली उतरतात. त्या सगळ्यांना पाहून तिच्या काळजात धस्स होतं. ते स्ट्रेचरवर निजलेल्या अजयला बाहेर काढतात. अजयला पाहून ती जोराचा टाहो फोडते... तिचा आकांत तिथे उपस्थित सगळ्या लोकांच काळीज चिरत होता. अजय या जगातून कायमचा निघून गेला होता. प्रेरणाला एकटं टाकून...
टॅक्सी स्टँडवर पॅसेंजरची वाट पाहत उभ्या असलेल्या अजयला अचानक छातीत कळ आली त्याला श्वास घेता येईना. तो खाली कोसळला. त्याच्या सोबतच्या ड्रायव्हर मित्रांनी त्याला लगेच हॉस्पिटलमध्ये नेले, पण त्याचा जीव आधीच गेला होता. डॉक्टरांच्या रिपोर्टप्रमाणे त्याला हृदयविकाराचा झटका आला होता.
अजयची टॅक्सी आता घरासमोर तशीच उभी असायची. कोण होतं आता तिला चालवायला..? हळू हळू प्रेरणाच्या घरची आर्थिक परिस्थिती हाताबाहेर जाऊ लागली. सासर माहेरचे चार दिवस येऊन सहानुभूती दाखवून गेले. परत तिला कोणी विचारलं नाही. घरात होतं ते सगळं संपायला आलं होतं. तिच्या मैत्रिणींनी, शेजापाजाऱ्यांनी तिला घरकाम करण्याविषयी सुचवलं पण तिने चक्कं नकार दिला, ती म्हणाली...
“ माझ्या नवऱ्याला मी काम केलेलं आवडत नव्हतं... ते जिवंत होते तेव्हां कधी त्यांनी मला काही काम करू दिले नाही, मग आता कशी करू. त्याला नाही आवडणार."
सगळ्यांना तिचं नवल वाटत होतं. मोडेल पण वाकणार नाही, अशी ती वागत आहे असं सगळ्यांना वाटत होतं.
प्रेरणा कसेबसे दिवस ढकलत होती. समीरच्या शाळेची फी थकली होती. दोन वेळच्या जेवणाचे वांदे झाले होते.
टॅक्सी दारात उभी ठेवण्यापेक्षा मला भाड्याने चालवायला देणार का? एक दिवस अजयच्या एका मित्राने तिला विचारले. तिला ते योग्य वाटले आणि तिने तिच्या अजयची टॅक्सी संतोषला विश्वासाने चालवायला देऊन टाकली. काही दिवस छान, व्यवस्थित गेले. संतोष रोज संध्याकाळी तिला काही पैसे आणि गाडीची चावी आणून द्यायचा आणि रोज सकाळी येऊन चावी घेऊन जायचा. प्रेरणाला त्याचा आधार वाटत होता. तिने देवाचे आभार मानले.
गुढी पाडव्याचा दिवस होता. संतोषने टॅक्सी स्वच्छ धूवून पुसून काढली. तिला फूलांनी सजवून तिची पूजा केली. नारळ फोडून प्रसाद वाटला, थोडा वेळ समीर सोबत घालवला. त्याच्याशी खेळुन तो परत जायला निघाला. इतक्यात प्रेरणाने त्याला थांबवुन संध्याकाळी जेवायला बोलावले. तोही " हो "म्हणुन निघुन गेला.
संध्याकाळी तो लौकरच आला. तिचा स्वयंपाक होईपर्यंत तो समीरसोबत खेळत बसला. स्वयंपाक झाल्यानंतर तिने त्याला जेवायला वाढले. जेवण झाल्यानंतर तो घरी जायला निघाला पण त्याचा पाय काही तिच्या घरातून निघत नव्हता. तो थोडावेळ तसाच काहीतरी कारण काढुन तिथेच घुटमळत राहिला. हे प्रेरणाला समजत होतं. त्याने हिम्मत करून तिला विचारलं,
“ प्रेरणा तू माझ्यासोबत दुसरे लग्न करशील का..?” अचानक असा प्रश्न ऐकल्यावर प्रेरणा थोडावेळ घाबरली... काय उत्तर द्यावे तिला कळत नव्हतं. ती थोडावेळ स्तब्ध झाली.
" तो काही चुकीचं बोलत नाही आहे. दोघांनाही एकामेकाच्या आधाराची गरज आहे. क्षणभर तिच्या मनात हा विचार चमकून गेला. त्याने सुद्धा जास्त जोर दिला नाही. “ तू विचार करून नंतर मला सांग, काही घाई नाही. तुला हवा तितका वेळ घे." तो प्रेरणाला सांगून तिथून निघुन गेला..!
प्रेरणाची झोपच उडाली होती..! अजयला जाऊन काही महीनेच होत आले होते, तिला आपले जूने दिवस आठवले. नवीन टॅक्सी घेतल्यानंतर अजयने टॅक्सित सर्वात आधी तिला बसवून फिरायला घेऊन गेला होता. त्याने तिच्यासाठी नवीन पैंजण आणि काचेच्या हिरव्याकंच बांगड्या घेतल्या होत्या. ती किती खुश होती. समीरचेही सारे हट्ट तो पुरवत होता. मागील दसऱ्याला तर त्याने तिला आपट्याची पाने देतं " पुढच्यावर्षी तुला तुझ्या पसंतीच्या सोन्याच्या बांगड्या घेऊन देतो की नाही बघ.” म्हणाला होता.
आसवांचे थेंब तिच्या डोळ्यातून खाली ओघळले. पहाट होत आली होती. पहाटेचे पाच वाजत आले होते. रात्रभर ती जागीच होती. तिने डोळे पूसले आणि समीरला कुशीत घेऊन झोपायचा प्रयत्न करू लागली. पण तिला झोप काही लागत नव्हती. नशीबाने खेळच मांडला होता. दुसरे लग्न करायचे की नाही, समीरचं कसं होईल, त्याच भविष्य काय असेल. तो शेवटी सावत्र मुलगाच म्हणवला जाणार होता. पुरुषाचं काय, त्यानां स्त्री फक्त रात्रीसाठी सहचरी म्हणून हवी असते. पूढे संतोषची स्वतःची मुलं झाली तर समीर आपोआपच दुर्लक्षिला जाणार होता.
“नाही,,, मी माझ्या समीरला असलं भविष्य नाही देऊ शकतं. किती स्वप्न पाहिली होती मी अजयसोबत मिळून सामीरच्या उज्वल भविष्याची. मी त्यांच्यासाठी जगणार. माझ्या अजयचं स्वप्न पूर्ण करणार, त्याला चांगल्या शाळेत शिकविणार, त्यांला त्यांच्या पायावर उभे करणार." तिने मनाशी घट्ट निर्धार केला तेंव्हा कुठे तीला झोप लागली.
“आई!!! उठ सकाळ झाली.” समीर प्रेरणाला उठवत होता. प्रेरणा पटकन उठली आणि घरातल्या कामात गुंतून गेली. साडे आठ नऊच्या सुमारास संतोष टॅक्सी घ्यायला आला, प्रेरणाने काहीही न बोलता त्याला टॅक्सीची चावी दिली. तो चावी घेऊन निघून गेला.
संध्याकाळी तो जेव्हा टॅक्सी परत करायला आला, तेव्हां प्रेरणाने त्याला थांबवत, “दादा, तुझे माझ्यावर खुप उपकार आहेत. तू जर वेळेला साथ दिली नसती, सोबत उभा राहिला नसता तर आमच काय झालं असत कोणास ठाऊक? उपासमाराची वेळ आली असती पण तू अगदी देवा सारखा आमच्या मदतीला धावून आलास. अजून एक उपकार करशील माझ्यावर?” तिने विचारले.
त्याने प्रश्नार्थक नजरेने तिच्याकडे पाहिले...! आणि “काय..?” इतकंच तो म्हणाला.
“ तुम्ही मला टॅक्सी चालवण्याचे क्लासेस कुठे आहेत आणि ड्रायव्हिंग लायसन्स कसं मिळवायचं हे सांगाल का?" तिने एकदम आत्मविश्वासाने त्याला विचारलं.
एक क्षण तो विचारात पडला. पण नंतर पटकन स्वतःला सावरत त्याने घाम पूसत, चेहऱ्यावर छान स्मित हास्य फुलवत म्हणाला,“ का नाही... माझ्या बहिणीसाठी मी इतक नक्कीच करू शकतो.”
प्रेरणाच्या डोळ्यात पाणी होतं. पण या वेळेस मात्रं हे अश्रू सूखाचे अश्रू होते. धावतच ती घरात गेली आणि अजयच्या फोटोसमोर हाथ जोडून उभी राहिली.
“ तुम्ही या जगात नाही पण खरचं, तुम्हाला आमची खुप काळजी आहे हो... तुम्ही जिथे आहात तिथून आमची काळजी घेताय... आमची पाठराखण करत आहात.” म्हणत ती समीरला उराशी कवटाळून रडू लागली.
“ मी नेहमी तुझ्या सोबतच आहे, हे माझे वचन आहे तूला.” तिच्या अंतर्मनातून आवाज आला आणि तिने देवाचे आभार मानले आणि तिथून पुढे तिचा नवीन प्रवास सुरु झाला... टॅक्सी ड्रायव्हरचा....!
आरुषी प्रेरणाचा हा थक्क करणारा प्रवास ऐकून अचंबित झाली. तिने उठून प्रेरणाला कडकडून मिठी मारली. प्रेरणाने ही तिला आपल्या कुशीत घेतले. आदल्या दिवशी कामावरून परत येताना आणलेले नवीन पैंजण प्रेरणाने आरुषीला भेट म्हणून दिलं.
" चला काकू निघते आता, खूप उशीर झाला. आई वाट पाहत असेल," म्हणत आरुषी जायला निघाली.
" आरुषी बेटा, हे काकू... काकू काय म्हणतेयस आल्यापासून. आई!!! म्हण गं. तू माझी लेकचं आहेस." म्हणत प्रेरणाने तिला भरभरून आशीर्वाद दिला.
" आणि हो, तुमच्या परीक्षा झाल्या की येईन मी तुझ्या आईबाबांना भेटायला. काय रे समीर जायचं ना?" म्हणत प्रेरणाने समीरकडे पाहिलं.
समीर आणि आरुषी दोघेही एकमेकांकडे पाहून लाजतात.
आत्मविश्वास हा सुर्यासारखा असतो. तो एकदा का अंगात संचारला की तो तुम्हाला आतून आणि बाहेरून तेजोमय बनवून उजळवून टाकतो.
समाप्त.
© सुनिता मधुकर पाटील
२०/१०/२०२०
तर माझ्या प्रिय वाचक मित्र आणि मैत्रिणींनो आपल्याला ही कथा कशी वाटली हे सांगायला मला विसरू नका. कंमेंट बॉक्समध्ये आपले अभिप्राय नक्की कळवा.
© copyright
© all rights reserved.
या कथेच्या प्रकाशनाचे आणि वितरणाचे सारे हक्क लेखिकेकडे राखीव. कथेत अथवा कथेच्या नावात किंवा कथा लेखिकेच्या नावाशिवाय आढळून आल्यास तो कॉपी राईट कायद्याचा भंग मानला जाईल. कथा जशीच्या तशी शेअर करण्यास काहीही हरकत नाही.