©️मधुनिता
सांत्वन - भाग २ ( अंतिम )
रजनीच्या सासूबाईंनी डोळे पुसत शरयुकडे पाहिलं आणि तिला सांगू लागल्या. त्यांच्या पहिल्याच वाक्यावर शरयूचे डोळे विस्फारले आणि
" काय?...."
इतकंच बाहेर पडलं.
त्या म्हणाल्या,
" रजनीच्या नवऱ्याचं म्हणजेच माझ्या मुलाचं श्राद्ध..."
" कसं शक्य आहे? समीर तर...!" शरयू डोळे विस्फारून समीरकडे पाहत होती.
समीर पण माझाच मुलगा आहे. त्याने माझ्या पोटी जन्म घेतला नाही म्हणून काय झालं? पण माझ्या यशने जितकं माझ्यासाठी केलं असतं त्याच्याहून जास्त तो माझ्यासाठी करतो.
" आज माझ्या यशचं श्राद्ध आहे. यश! माझ्या रजनीचा पहिला नवरा."
" तो दिवस आजही मला लख्ख आठवतोय. माझा यश डबा घेऊन, "आई येतो गं " म्हणत ऑफिसला जायला घराबाहेर पडला. गेटमधून बाहेर पडलाच होता की एका मोठ्या ट्रकने त्याच्या स्कूटरला पाठीमागून टक्कर दिली. जागच्या जागीच तो गेला. त्यानंतर पोलीस केस झाली. जाबजबाब घेण्यात आले. त्याचे पोस्टमार्टम झाले. रजनी
तर पुरती वेडीपिशी झाली होती. ती खूप रडली. तिच्या डोळ्यातील आसवांनी तिच्या मनात पेटलेले निखारे विझणार नव्हते. मी आणि माझे यजमान आम्ही दोघे तिच्या दुःखावर फुंकर घालण्याचा आटोकाट प्रयत्न करत होतो पण त्या फुंकरीने तिची जखम अधिकच पेटून उठत होती."
शरयू रजनीची अवस्था समजू शकत होती.
" पण सावध होता क्षणीच तिला आमची आणि आपल्या लहान लेकराची आठवण झाली. पाहता पाहता आमचा एकुलता एक मुलगा कायमचा आम्हाला सोडून गेला होता आणि तिचं दोन वर्षाचं लहान लेकरू अनाथ झालं होतं. आम्ही सगळेच पार हादरून गेलो होतो. कोणी कोणाची समजूत घालायची काहीचं कळत नव्हतं? घरात उरलेली ही तीन माणसं अबोलपणे एकत्र बसून होती. तिघांच्याही आयुष्यातला तो काळाकुट्ट दिवस होता!"
इतक्यात पूजा आटोपली आणि रजनी शरयुजवळ आली. रजनी जवळ येताच शरयुने तिला घट्ट मिठी मारली आणि रडू लागली.
" सॉरी रजनी, मला हे सगळं काहीचं माहिती नव्हतं गं, तू मला यशबद्दल आधी का सांगितलं नाहीस. मी तुला काल नाही नाही ते बोलले. माफ कर मला."
राजनीने एक नजर आईंकडे पाहिलं आणि नजरेनेच हिला का सांगितलं असं विचारलं.
" शरयू शांत हो आधी. बोलू आपण. हे पाणी घे, बैस खाली." राजनीने तिला शांत केलं.
" तू बरोबर बोलत होतीस रजनी. खरचं खूप त्रास होतो गं लोक भेटायला आल्यावर. आपल्या इकडे ना फक्त फॉर्मलिटी म्हणून समाचाराला जायचा एक पायंडाच पडला आहे गं. आपल्याला पण त्याची सवय होऊन जाते. मग अपेक्षा वाढत जातात आणि सहानुभूती घ्यायची सवयचं लागून जाते. तू बरोबर बोललीस सांत्वन हवं पण ते नुसतं शाब्दिक नको, औपचारिक नको, तर कृतिशील हवं." शरयूचे डोळे अजूनही वाहतच होते.
"काय बोलू मी, तुला आईंनी तर सगळंच सांगितलं आहे. त्यावेळी माझीही अवस्था तुझ्याहून काही वेगळी नव्हती गं. पण त्यावेळी आई माझ्या पाठीशी ठाम उभ्या राहिल्या होत्या." रजनीने प्रेमाने सासूबाईंकडे पाहिले.
" ओळखीतले काहीजण, नातेवाईक, ऑफिसमधले बरेच जण सांत्वनासाठी घरी येऊन गेले, परंतु त्याचा मला मनस्तापच जास्त झाला. अगदी रात्र होता होता सोसायटीतल्या बायका आल्या. मी घरात आतल्या खोलीत होते. सासूबाईंनीचं दार उघडलं. पुत्रवियोगाचं त्यांचं दु:ख फारच तीव्र होतं. तरीही त्या आलेल्या बायकांना म्हणाल्या, रजनी आत जरा पडून आहे. ती बोलण्याच्या मनस्थितीत नाही त्यामुळे मी मुद्दाम तिला बाहेर बोलावत नाही. आपण सगळे आलात, त्याबद्दल मी आपली आभारी आहे. तुम्ही येऊन गेल्याचे सांगेन मी रजनीला. खरंतर मी ही तेंव्हा बोलण्याच्या मनस्थितीत नव्हतेच."
" त्यानंतर आठवड्याभरात आईंनी जबरदस्ती प्रयत्नपूर्वक मला ऑफिसला पाठवलं. नुसतं विषण्णपणे विचार करत बसण्यापेक्षा कामावर जावं म्हणजे मन गुंतून राहील, असं त्यांना वाटतं होतं आणि त्याक्षणी मलाही असचं वाटलं आणि त्याच अपेक्षेने मी आठवड्याभरातच ऑफिसला गेले."
रजनी शून्यात नजर लावून बोलत होती आणि शरयू भरल्या डोळ्यांनी शांतपणे तिचं ऐकत होती.
" मी ऑफिसात आलेले पाहून साऱ्यांच्याच भुवया उंचावल्या. सगळ्यांचाच चेहऱ्यांवरून आश्चर्य ओसंडत होते आणि सगळ्यांना बरेच प्रश्न पडले होते. अरे...! इतक्यात? फक्त आठवडाच तर झाला आहे. कमीत कमी दहावा, तेरावा तरी होऊ द्यायचा होता. आपापसात कुजबुज सुरू झाली. मला हे सारं अपेक्षितच होतं. कोणाकडेही लक्ष न देता मी खुर्चीत जाऊन बसले आणि टेबलावरील कागदपत्रे चाळू लागले."
" माझ्या ऑफिसला जाण्याने ऑफिसातले वातावरण थोडं स्तब्ध झालं होतं. एरवीची गडबड, गप्पाटप्पा मंदावल्या होत्या. जो तो आपापल्या कामात गर्क असल्याचे दाखवत होता. तेवढय़ात शिपाई आला आणि मॅनेजरसाहेबांनी मला बोलावल्याचे त्याने सांगितले. हातरुमालाने चेहरा टिपतच मी मॅनेजरांच्या केबिनकडे निघाले."
आत जाताच, मॅनेजरसाहेबांनी दिलगिरी व्यक्त केली, " आय अॅम एक्स्ट्रिमली सॉरी! फार वाईट झालं!"
मी काहीच बोलले नाही. मला त्या क्षणी बोलणं शक्य नाही हे मॅनेजरसाहेबांच्या लक्षात आलं होतं. त्यामुळे त्यांनाही पुढे काय बोलावं सुचत नव्हतं.
" एक-दोन दिवसांत मी तुम्हाला येऊन भेटणार होतो." मॅनेजरसाहेब म्हणाले.
" नको सर, सांत्वनासाठी कोणी येऊन भेटले की खूप त्रास होतो. काय बोलणार त्यांच्याशी? मला वाटतं सांत्वन हे फक्त औपचारिक नसावं. निव्वळ एक फॉर्मॅलिटी म्हणून समाचाराला जाण्याचा पायंडा पडला आहे. ही रूढी बंद व्हायला पाहिजे. एखाद्याकडे गेलं नाही तर आपण त्यांची दखल घेण्याचं टाळलं अशीही टीका होऊ शकते पण काही हरकत नाही. पण ही भेटाभेटी नको. येणे जाणे नको. ते टाळण्यासाठीच माझ्या सासूबाईंनी मला ऑफिसला पाठवलं आहे सर." मी पटकन बोलून गेले.
रजनीला आजही त्या घटना समोर घडत आहेत असं वाटत होतं.
" अगदी योग्य केलं तुमच्या सासूबाईंनी. भेटायला येणाऱ्या वर्दळीचा भयंकर त्रास होतो. त्यासाठी एक सोपा पर्याय म्हणजे पत्र पाठवणं. फोन करणं पण नको. कारण फोन करणं म्हणजे परत बोलणं आलंच. त्याचादेखील त्रास होतो. कारण संभाषण थोडक्यात थांबत नाही." मॅनेजर साहेब बोलत होते आणि मला त्यांचं म्हणणं पटत होतं.
मॅनेजर साहेब स्वतः या दुःखातून गेले होते. त्यांची पत्नी सहा महिन्यांआधी निवर्तली होती. त्यामुळे माझी अवस्था ते समजून घेऊ शकत होते. तो काळ मॅनेजरसाहेबानां फार कठीण गेला होता. त्यांना तीन वर्षाची मुलगी होती. तिचेही त्यांना बघावे लागत होते.
मॅनेजर साहेबांनी नको.. नको म्हणत असताना चहा मागवला,"तुम्ही बसा, चहा घ्या. तुम्ही आता ऑफिसातील कामाला सुरुवात करणार आहात ना, मग फ्रेश राहायला नको का? अॅबनॉर्मल काही घडलं त्याने हताश होऊन बसण्यापेक्षा पुन्हा नॉर्मल लाइफ सुरू ठेवलं पाहिजे." मॅनेजरसाहेब मला समजावत होते.
" तुला खरं सांगू शरयू सांत्वनाला किंवा विचारपूस करायला येणाऱ्या अनेकांना कसं टाळावं हा सगळ्यात मोठा प्रश्न असतो. सांत्वनार्थ गाठभेट घेण्यास येणाऱ्यांमध्ये निरनिराळ्या वृत्तीची, प्रवृत्तींची मंडळी असतात. काही अडचण असली तर सांगा अशीही साखरपेरणी करतात.
म्हणूनच मला असं वाटतं, शरयू! विवेकबुद्धीने आपत्कालीन समाचारास जावे किंवा नाही हे ज्याने त्याने ठरवावे. मात्र काही हितचिंतकांची, आपल्या माणसांची खरोखरीच काही कन्स्ट्रक्टिव्ह करण्याची इच्छा असू शकते. त्यांच्या भावनांचा आदर करून त्यांचा मान राखावा." रजनी हे सगळं शरयुला सांगतच होती इतक्यात,
" शरयू वहिनी, तुम्हाला माहिती आहे का? तुमच्या मैत्रिणीचा तो मॅनेजरसाहेब कोण होता ते."
इतका वेळ गप्प बसून दोघींचं बोलणं ऐकणारा समीर मध्येच बोलला.
" कोण होता?" शरयूने निरागसतेने विचारलं.
" कोण होता म्हणून काय विचारता वहिनी..! तुमच्या समोर बसलेला हा समीर आठल्ये, आणखी कोण." समीर हसत हसत उत्तरला.
" हो शरयू, यश गेल्यानंतर दोन वर्षांनी सगळेजण व्यवस्थित सावरल्यानंतर समीरने येऊन आमच्या रजनीला रीतसर मागणी घातली. रजनीसाठी हे सगळं अनपेक्षित होतं, त्यामुळे तिने सुरवातीला नकारच दिला पण नंतर तिच्या आईबाबांनी, आम्ही दोघांनी समजावल्यानंतर शेवटी ती या लग्नाला तयार झाली." रजनीच्या सासूबाईंनी बोलता बोलता समीरवरून प्रेमाने बोटं मोडली.
" हां पण वहिनी मी आता रजनीचा बॉस नाही बरं. मी आता सिनियर मॅनेजर झालोय आणि रजनी मॅनेजर पण दुसऱ्या ब्रॅंचची." समीर कौतुकाने सांगत होता.
" हो आणि हा समीर, मी रजनीची आई असते तेंव्हा माझा जावई असतो आणि जेंव्हा रजनी माझी सून असते तेंव्हा मुलगा बनून खुप जीव लावतो." रजनीच्या सासूबाईंचे पुन्हा डोळे भरून आले.
हे सगळं ऐकल्यानंतर शरयूचं मन देखील भरून आलं आणि तिला समीरचं कौतुक वाटलं. आपल्या बायकोच्या पहिल्या नवऱ्याच्या आईची स्वतःची आई समजून काळजी घेत होता. खरचं समीरचं करावं तितकं कौतुक कमीचं होतं.
शरयुने पुन्हा एकदा रजनीची माफी मागितली आणि आपल्या घरी जायला निघाली.
" आई तुम्ही शरयुला हे सगळं का सांगितलं? ती स्वतःच दुःखात आहे. त्याच्यात हे आपलं, उगीच सांगितलं तुम्ही. बरं ते जाऊ द्या, तिला नोकरी समीरच्या ओळखीने मिळाली आहे, तिचा बॉस हा समीरचा चांगला मित्र आहे. हे तर तुम्ही नाही सांगितलंत ना तिला. अहो, ती खूप स्वाभिमानी आहे. दुखावली जायची उगीच आणि उपकाराचं ओझं जन्मभर डोक्यावर घेऊन फिरेल ते वेगळं. या सगळ्यामुळे तिला उगीच मिंदेपणा नको यायला.." राजनीने सासूबाईंना विचारलं.
" नाही गं बाई, नाही सांगितलं. तेवढं मला समजतं." सासूबाई बोलल्या.
" हो आणि मी देखील तिच्या बॉसला म्हणजेच अमोलला याबद्दल तिला काही कळू द्यायचं नाही आणि तो राघवचा म्हणजेच शरयूच्या नवऱ्याचा मित्र नसून माझा मित्र आहे हे देखील तिला कळू द्यायचं नाही असं बजावून ठेवलं आहे. तेंव्हा डोन्ट... वरी राणी सरकार." समीरने पण रजनीला आश्वस्त केलं.
खरचं रजनी म्हटल्याप्रमाणे "सांत्वन शाब्दिक नको, औपचारिक नको, तर कृतिशील हवं." आणि तेच रजनी आणि समीरने करून दाखवलं होतं... कृतिशील सांत्वन!
समाप्त___________
©️ सुनिता मधुकर पाटील.
01/10/2021.
फोटो - साभार गुगल.
तर माझ्या वाचक मित्रमैत्रिणींनो तुम्हाला ही कथा कशी वाटली हे सांगायला अजिबात विसरू नका. असेच आणखी ब्लॉग वाचायचे असल्यास माझ्या मधुनिता या फेसबुक पेजला नक्की follow करा. कथा आवडल्यास लाईक, कमेंट आणि लेखकाच्या नावासहित शेअर करा.
© copyright
© all rights reserved.
या कथेच्या प्रकाशनाचे आणि वितरणाचे सारे हक्क लेखिकेकडे राखीव. कथेत अथवा कथेच्या नावात किंवा कथा लेखिकेच्या नावाशिवाय आढळून आल्यास तो कॉपी राईट कायद्याचा भंग मानला जाईल. कथा जशीच्या तशी शेअर करण्यास काहीही हरकत नाही.