© मधुनिता
© सुनिता मधुकर पाटील.
सोनचाफा - भाग १
तिने दारात छान रांगोळी काढून तिला हळदी कुंकू वाहिलं आणि हात जोडून घरात आली. तिची रोजचीच सवय ती.
तिने घड्याळात पाहिलं आठ वाजत आले होते. " किती तो उशीर कधीचा चहा बनवून ठेवलाय, अजून कसे फिरून आले नाहीत म्हणत तिने पेपरवाल्याने नुकताच दारात टाकलेला पेपर उचलून त्यावर नजर फिरवू लागली.
इतक्यात मस्त मोगऱ्यांच्या फुलांचा दरवळ तिला जाणवला.
तिने मागे वळून पाहिले," अगंबाई !!! तुम्ही आलात होय." म्हणत तिच्या डोक्यात गजरा माळण्यासाठी सरसावणाऱ्या गोविंदरावांकडे पाहून ती गोड हसली.
तिच्या डोक्यात गजरा माळल्यानंतर गोविंदरावांनी ओंजळभर सोनचाफ्याची फुल तिच्या ओंजळीत ओतली तशी तिची कळी खुलली. ती उरभरून त्या फुलांचा सुगंध घेत होती आणि तिला असं पाहण म्हणजे त्याच्यासाठी स्वर्गसुख... रोज सोनचाफ्यानं तिची ओंजळ भरणं हा त्याचा कॉलेज जीवनापासूनचा नित्याचा दिनक्रम तो आजतागायत चालू होता. त्यात त्याने कधीच खंड पडू दिला नव्हता.
वाटे मनी कधी झाड चाफ्याचं व्हावं
फुलं बनुन त्याची तुझ्या ओंजळीत सजावं
पाहून त्याला तु अशी मोहरतेस तेंव्हा
गंध त्याचा बनुन तुझ्या श्वासात वहावं
ह्या ओळी गुणगुणत त्यानं घरात जात फर्मान सोडलं," वसु !!! आता एक छान फक्कड चहा होऊन जाऊदे बरं. मी आलोच आंघोळ करून."
गोविंदराव अंघोळीसाठी गेले आणि वसु चहा गरम करण्यासाठी किचनकडे वळाली.
वसुधा एका चांगल्या नामवंत शाळेत मुख्याध्यापिका होती.
तर गोविंदराव हे एका कॉलेजमध्ये प्राध्यापक. वसुधाने शाळेमधुन स्वेच्छानिवृत्ती घेतली होती. आता फक्त आराम करायचा ह्या हेतूने, इतकी चांगली नोकरी सोडण्याचं कारण होतं वाढत्या वयामुळे सुरू झालेल्या तब्येतीच्या कुरबुरी. रक्तदाबाबरोबरच आता दम्याच्या विकाराने देखील हजेरी लावली होती. त्यामुळे निवृत्तीसाठी चार - पाच वर्षे बाकी असतानाच तिने नोकरीला पूर्ण विराम दिला होता. तेंव्हापासून ती घरीच राहून आराम करायची.
गोविंदरावांना अजून निवृत्त होण्यासाठी सहा महिन्यांचा अवधी बाकी होता. त्यांचीही तब्येत काही बरी नसायची. उच्च रक्तदाब आणि मध्यंतरी येऊन गेलेले दोन सौम्य हृदयविकाराचे झटके यामुळे ते पुरते कोलमडले होते. काळजीने त्यांची तब्येत ही दिवसेंदिवस ढासळत होती. त्यांना पाहून ते एका अनामिक दडपणाखाली वावरत आहेत असं वाटायचं. त्यांना एकच भीती नेहमी सतावत रहायची. मला काही झालं तर वसुकडे कोण लक्ष देणार. आपल्या मागे तिला कोण बघणार.
वसुने चहा गरम करून आणला आणि गोविंदरावांची वाट पाहत पेपर चाळत बसली.
" किती उशीर करतात, पटकन कधी आवरायचं माहीतच नाही. सकाळपासून दोनदा गरम करून झाला चहा." ती स्वतःशीच पुटपुटली.
गोविंदराव अंघोळ आटोपून बाथरूम मधून बेडरूममध्ये गेले होते आणि तयार होत होते. त्यांनी पँटच्या खिशातून दोन नाटकाची तिकिटं काढून ड्रेसिंग टेबलवर ठेवली.
" अहो किती तो वेळ, आणखी किती वेळा चहा गरम करू. का उगी असा त्रास देता मला?"
वसुधाची आता चिडचिड व्हायला लागली होती आणि ती चिडली की गोविंदरावांना वसुचं आपल्यावर प्रेम, हक्क वाढल्यासारखं वाटायचं. दोघं एकमेकांचं सर्वस्व होती. दोघांनाही संगीत, नाटक याच भारी वेडं. सिनेमासाठी, नाटकासाठी दोघे वेळात वेळ काढायचे. प्रदीर्घ प्रतीक्षेनंतर त्यांच्या संसाररूपी वेलीवर एक फुल उमललं होतं. आशिष त्यांचा मुलगा पण तो आणि त्याचा परिवार नोकरी निमित्ताने बाहेर गावी. त्यामुळे घरी ते दोघेच असायचे एकमेकांना जपत.
गोविंदरावांना वेळ लागतोय ते पाहून ती त्यांना बोलवायला बेडरूमकडे आली.
" अहो आटोपलं की नाही तुमचं." वसुधा त्यांच्याकडे पाहत म्हणाली.
“ हो गं, आवरलंच. तू घेतलास का चहा?" गोविंदरावांनी विचारलं.
“ तुमच्याशिवाय एकटीने कधी घेतलाय का मी चहा?" वसुधा चिडून बोलली.
“ तु आता एकटीने चहा घ्यायची सवय का नाही करून घेत…? ” गोविंदराव वसुधापासून नजर चोरत बोलले.
“ काय म्हणालात ? परत बोला.” कपाळावर आठ्या आणत वसुधाने विचारलं.
“काही नाही. चल आटोपलं माझं चहा गार होतोय ना?” गोविंदरावांनी पुढे बोलणं टाळलं.
दोघांनी मिळून चहा, नाश्ता केला. घरातील सारी कामं आटोपल्यानंतर थोडा आराम करावा म्हणून वसुधा बेडरूममध्ये गेली. रविवार असल्यामुळे गोविंदरावांना कॉलेजला सुट्टी होती. ते टीव्हीवर बातम्या पाहत तिथेच सोफ्यावर आडवे झाले.
वसुधा बेडरूममध्ये गेली खरं ती थोडी अस्वस्थ होती. तिला कळतं नव्हतं तिला काय होतंय. तिने पाहिलं ड्रेसिंगटेबलवर त्यांच्या लग्नानंतर काढेलेल्या ब्लॅक अँड व्हाईट फोटो फ्रेम खाली काहीतरी होतं. तिने फोटो उचलून पाहताच दोन नाटकाची तिकीट तिला दिसली.
" अच्छा!!! आज नाटक पहायचा मूड आहे तर स्वारींचा " तिच्या चेहर्यावर एकदम स्मित उमटलं. बेडवर आडवं होतं डोळे मिटून ती मागील भूतकाळातील पाने चाळू लागली आणि वसुधाच्या चेहर्यावर हास्याची रेघ उमटली. तीस वर्षे होत आली पण काल परवाच सगळं घडल्यासारखं वाटत होतं.
दोघे एकाच कॉलेजमध्ये, येण्याजाण्याची वाट एकच. एकाच बसने कॉलेजचा प्रवास. ओळख झाली, हळुहळु एक अनामिक ओढ जाणवू लागली. त्याच्या घराच्या अंगणात सोनचाफ्याचं झाड होतं. रोज ओंजळभर सोनचाफ्याची फुलं तो आणून तिच्या ओंजळीत घालायचा. त्या चाफ्याच्या सुगंधाबरोबर तो ही तिच्या मनात दरवळायला लागला.
शिक्षण पूर्ण झाल्यानंतर घरच्यांनी वसुधाच्या लग्नासाठी वर संशोधनाच काम सुरू केलं पण तिच्या मनात तर गोविंद घर करून होता. तिने हिम्मत करून आईला गोंविंदबद्दल सांगितलं. आई चिडली तिच्यावर ओरडली, " अगं, तुझ्यासारख्या मुलीकडून ही अपेक्षा नव्हती." म्हणत तिला दूषण दिली. स्वतःच केलेल्या संस्कारांचा उद्धार केला. एक दिवस बाबांचा मूड पाहून तिच्या आईने बाबांच्या कानावर ही गोष्ट घातली. घरात भूकंप आला, सगळीकडे आरडाओरडा, रडारडी तिचं घरातून बाहेर निघणं बंद झालं.
एक दिवस सगळ्यांच्या नकळत, नजर चुकवून ती घरातून बाहेर पडली ती कायमचीच. घरच्यांच्या संमतिशिवाय तिने आणि गोविंदने कोर्टात लग्न केलं. सुरवातीला हे लग्न कोणाला मान्य नव्हतं पण जसेजसे दिवस सरू लागले तसे काही वर्षातच गोविंद आई बाबांना जवळचा वाटू लागला होता. पण मनात एक सल कायम घर करून राहिली, इतर नवरी मुलींसारखं लग्नात नटणं, मुरडण, सजणं राहीलच.
पुढे दोघेजण गाव सोडून नोकरीसाठी पुण्याला आले आणि इथलेच झाले.
सुरवातीला खूप छान अनुभव आले, नवा मित्रपरिवार, नव्या ओळखी सारं काही छान पण सरळसोट आयुष्य कधीच वाट्याला येत नाही ना? हळुहळु छोटी मोठी संकटे येऊ लागली. दोघे मिळून परिस्थितीशी चार हात करत होते. मनात बाळाची ओढ निर्माण झाली. दवाखान्याच्या वाऱ्या सुरू झाल्या. खूप प्रयत्न आणि लग्नाच्या आठ - नऊ वर्षाच्या प्रदीर्घ कालावधीनंतर आशिषचा जन्म झाला आणि त्यांच्या आयुष्याला एक नवी दिशा आणि अर्थ प्राप्त झाला. आशिषच्या संगोपनात दिवस कसे भुर्रकन उडून जाऊ लागले. त्याच शिक्षण पूर्ण झालं नोकरी लागली आणि मागच्याच वर्षी त्याच लग्न.
मागील एक - दोन वर्षांपासून दोघांच्याही तब्येतीच्या तक्रारी सुरू झाल्या होत्या त्यामुळे डॉक्टरांकडे वाढलेल्या चक्करा, उच्च रक्तदाब कमी होता की काय म्हणून हा मेला दमा मागे लागला अस वसुधाला वाटायचं.
हा सगळा माझा त्रास कमी होता म्हणुन गोविंदच्या पाठीमागे... वसुधा सुन्न मनाने विचार करत होती.
मला आलेलं दुःख मी आनंदाने सहन करेन पण गोविंद त्यांच्या पाठीमागे का...? आणि वसुधाला गेल्यावर्षीचा तो दिवस आठवला, गोविंद कॉलेजमधून आले चहा नाश्ता करून गप्पा मारत बसलेच होते की त्यांच्या छातीत दुखू लागलं, बेचैनी वाढली, श्वास घ्यायला त्रास व्हायला लागला. लगेच वसुधा आणि आशिष त्यांना डॉक्टरांकडे घेऊन गेले. त्यांना हृदयविकाराचा झटका आला होता. त्यानंतर काही महिन्यांनी त्यांना परत तसाच त्रास झाला. डॉक्टरांनी विशेष काळजी घ्यायला सांगितली. पथ्यपाणी सांभाळायला सांगितलं. त्यांना जास्त मानसिक आघात पोहचेल अशा गोष्टी टाळायला सांगितल्या.
वसुधाने डोळे उघडले, पण विचारचक्र अजून चालूच होत,
आयुष्यभर सुख दुःख एकत्रीत भोगली, मग हा असा जीवघेणा त्रास त्यांना एकट्यालाच का? तो सुद्धा एकत्र भोगता आला असता तर… तिचे डोळे पाणावले.
" काय मॅडम तयार व्हा, जायचं आहे ना नाटकाला. नाटकाची तिकीट घेऊन आलोय. कधीपासून या नाटकाची वाट पाहत होतीस. कशीतरी आजची तिकीट मिळवली आणि जायच्या आधी एक छानसा चहा होऊन जाऊ द्या." गोविंदरावांच्या आवाजाने वसुधा भूतकाळातून भानावर आली.
तिने चहा करून आणला आणि “अहो चहा घेताय ना?” तिने विचारलं.
चहा पित पित दोघे गप्पा मारू लागले.
" माझं ना आता इथं मन रमत नाही हो, आपण गावी जाऊन राहुयात ना?" ती काकुळतीला येऊन बोलली.
" हो जाऊयात, सहाच महिने तर उरलेत ना रिटायरमेंटचे आणि घराचं काम पण चालू आहे. ते ही ह्या सहा महिन्यात पूर्ण होऊन जाईल मग निवांत कायमचंच गावी बस्तान हलवू. आशिषची नोकरी आहे त्याच्यासोबत फिरता तर येणार नाही. तो येत राहील आपल्याला गावी भेटायला." गोविंदराव वसुधाच्या हाताला थोपटत बोलले.
" त्या बांधकामाच्या कॉन्ट्रॅक्टरला सगळं समजावून सांगितलं आहे ना." तिने विचारलं कारण पुण्यात तिला तिच्या स्वप्नातल्या घरासारख्या घरात राहता आलं नव्हतं. तिची काही घराची स्वप्ने होती.
" हो मॅडम, तुम्ही सांगितल्याप्रमाणे छान टुमदार घर आणि घरापुढे एक छानसं तुळशी वृंदावन... घराच्या अंगणात सोनचाफ्याचं झाड... ज्याच्या सुगंधानं, साक्षीनं आपल्या आयुष्याची, सहजीवनाची सुरवात झाली होती. सगळं तुम्हाला आवडेल असं. सगळं सांगितलं आहे. आता लवकर तयार व्हा नाहीतर नाटक इथेच संपायचं." गोविंराव घाई करताच वसुधा तयार व्हायला गेली.
दोघे नाटक पाहून बाहेरच त्यांच्या आवडीच्या नेहमीच्या हॉटेलात जेवुन आले. घरी येऊन दोघांनीही एकमेकांना औषधांची आठवण करून देत औषध घेतली.
तिला रात्री अचानक जाग आली ती गोविंदच्या विव्हळण्याने. तिनं पाहिलं गोविंद उठून बसला आहे आणि छातीवर जोरजोरात चोळत धापा टाकतोय. तो बेचैन आहे, त्याला श्वास घ्यायला त्रास होतोय, त्याचा श्वास अडकतोय.
ती घाबरली, तिला काय करावं सुचेना. झोपेपर्यंत तरी सगळं ठीक होतं. तो झोपलाही शांत होता, पण हे असं अचानक काय झालं. झोपेत असं कसं छातीत दुखू लागलं, श्वास घ्यायला त्रास होऊ लागला. वेळीच जाग आली म्हणून बरं.
त्याचा वसु वसु आवाज देणं, तोंडातून शब्द बाहेर पडत नव्हते. आतल्याआत अडखळत होते. त्याचा तो आक्रोश, तिला सहन होत नव्हतं. तिला काय करावं सुचेना. तिचे तर हात पायच गळून गेले गोविंदची अशी अवस्था पाहून. अंगातील ताकतच नाहीशी झाली होती तिच्या. घामाने पुरती डबडबली होती ती. घाबरल्यामुळे तिला पण श्वास लागू लागला होता. ती ही धापा टाकू लागली. दमा होता सोबतीला साथ द्यायला.
तिने तशातही देवाला हात जोडले. " परमेश्वरा !!! त्याचे सगळे आजार, त्रास, वेदना, त्याची दुःख मला दे रे. त्यांना अस नाही पाहू शकत रे. सहन नाही होत आता." ती विनवणी करू लागली.
तिने डायरी शोधून त्यांच्या फॅमिली डॉक्टरांना फोन केला. नशीब डॉक्टरांनी लगेच फोन उचलला. तिची बोबडी वळत होती. काय बोलावं सुचत नव्हतं. एकदम फिरल्या सारखं, भिरभिरल्या सारखं होऊ लागलं तिला. तिच्या डोळ्यासमोर अंधारी आली.
डॉक्टर त्यांचे चांगले स्नेही होते. ते ताबडतोब त्यांच्या घरी यायला निघाले... आणि मग पुढे...
मग पुढे काय झालं ते पाहुयात पुढील भागात...
क्रमशः
27/9/2020
© सुनिता मधुकर पाटील
© copyright
© all rights reserved.
या कथेच्या प्रकाशनाचे आणि वितरणाचे सारे हक्क लेखिकेकडे राखीव. कथेत अथवा कथेच्या नावात किंवा कथा लेखिकेच्या नावाशिवाय आढळून आल्यास तो कॉपी राईट कायद्याचा भंग मानला जाईल. कथा जशीच्या तशी शेअर करण्यास काहीही हरकत नाही.