©️ सुप्रिया शिवाजी हांडे.
आईचं माहेरपण
"अग मीरा अशी अचानक कशी?" दारातूनच आईने मीराला विचारलं.
"आले अशीच तुमची आठवण आली म्हणून " मीरा आईला मिठी मारत बोलली.
"तीला आता दारातच सारं काही विचारणार आहात का?" नारायण राव आवाज चडवत बोलले तशा सुमती आत भाकरी आणि पाणी आणायला गेल्या.
भाकर तुकडा ओवाळून पायावर पाणी घालून सुमतीने लाडक्या लेकीला व नातीला आत घेतले. अचानक आलेल्या मीराला पाहून सुमती ला आनंद तर झाला पण चिंतेची एक लकेर तिच्या कपाळावर उमटली. कधी नव्हे ती अशी एकटी माहेरी का आली असेल, येण्याआधी आपल्याला कळवले का नाही, जावयाशी वाद घालून तर नसेल ना आली,, हे आणि असे अनेक प्रश्न सुमतीच्या मनात येत होते. चहापाण्याचे सोपस्कार उरकताच सुमतीने प्रश्नांची सरबत्ती सुरू केली. पण मीराने काही तीला समाधानकारक उत्तर नाही दिलं.
दुसऱ्यदिवशी सकाळी मीरा आईच्या आधी उठली आणि झपाट्याने घरातल्या कामाला लागली. सुमतीला हे पाहून फार आश्चर्य वाटलं. लग्नाआधी आणि नंतरही उन्हं डोक्यावर आल्याशिवाय डोळा न उघडणारी ही अशी का वागतेय याचा उलगडा सुमतीला काही केल्या होत नव्हता.
सुमती आणि नारायणरावांना दोन अपत्य महेश आणि मीरा. मोठा महेश आधी शिक्षणासाठी घरापासून लांब तर आता नोकरीसाठी म्हणून त्याने आपलं बिऱ्हाड शहरात थाटलं होतं आणि छोटी मीरा ही लग्नानंतर नवऱ्यासोबत शहराच्या ठिकाणी राहत होती. महेश आणि मीरा आपापल्या संसारात व्यस्त होते. कधी सुट्टीसाठी म्हणून वर्षातून एकदोनदा गावी यायचे, आठेक दिवस राहायचे आणि परत आपल्या घरी परतायचे.
गेले सात वर्ष सुमती आणि नारायणराव गावच्या घरी दोघेच राहायचे. मुले आणि नातवंड सुट्टीला गावी आले की घराचं गोकुळ व्हायचं. त्यांच्या सहवासात दोघांचे दिवस कसे पंख लागल्यासारखे उडून जायचे. पिल्लं आपापल्या घरट्यात परतली की परत त्यांचं एकाकी आयुष्य नेहमीप्रमाण सुरू व्हायचं. आताशा तर वयोमानानुसार काही शारीरिक कुरबुरी ही चालू झाल्या होत्या पण मुलं सुट्टीवर आली कि मात्र त्यांच्यात कुठून इतका उत्साह यायचा कोणास ठाऊक. मुलांसाठी नातवंडांसाठी काय करू आणि काय नको असं व्हायचं त्यांना. एकमेकांना जपत दोघांचा वेळ आनंदात जायचा खरा पण नारायण राव स्वभावाने थोडे कडकं असल्यानं कधी कधी सुमतीला नीटसं व्यक्त होता येत नसायचं.
दुपारी काम आवरली आणि माय लेकी थोडया निवांत झाल्या तसं सुमती ने परत मीराला विचारलं," काय ग ठीक आहे ना सगळं काही?"
" काय ग आई, माझंही घर आहे ना हे, मी ही येऊ शकते इथे कारणाशिवाय, हो ना?" मीरा हसत हसत बोलली.
" हो तर येऊच शकते, पण सात वर्ष झाली लग्न होऊन याआधी आली नाहीस ते सहज. अशी एकटी तर कधीच नाही म्हणून काळजी वाटते." आईने शंका बोलून दाखवली.
आईच्या चेहऱ्यावर काळजी पाहून मीरा आईच्या मांडीवर डोकं ठेवून बोलली,
"आई खर सांगू, लग्नाआधी कधी लक्षातचं आलं नाही बघ की तूही दमत असशील, तुलाही वाटत असेल आराम करावा, तुलाही येत असेल कंटाळा. आजवर लग्नानंतर इकडे आले की पुरेपूर आराम करायचा,लाड करवून घ्यायचे, माहेरपण अनुभवायचे. तूझेही चार दिवस निःशंक आनंदात जायचे पण नातवंडांच्या लाडात आणि जावयाच्या सरबराईत तुझा कामाचा व्याप वाढायचाच ना. इतके दिवस वाटून ही तुझ्यासाठी वेळ नाही देता आला. म्हणून आता ठरवलं आहे वर्षातून महिना भर तरी तुझ्याकडे यायचं राहायला. तुला आराम द्यायला, तुझे आवडीचे पदार्थ खाऊ घालायला,, मनातलं बोलायला, तुझ्या मनातलं ऐकायला. मुलं मोठी झाली की बाईला माहेरची ओढ कमी होते असं म्हणतात पण मला जाणवलं ती ओढ कमी होत नाही ती ओढ कमी करावी लागते. मुलांच्या शिक्षणासाठी, त्यांच्या भविष्यासाठी. मुलीच्या माहेरासाठी स्वतःच माहेर विसरावं लागतं. अग म्हणूनच मी आली आहे तुझ माहेर घेऊन माझ्या माहेरी."
" तुला माहिती आहे आई, आम्ही लेकी ना फक्त ‘मी’ पणातच संपूर्ण गुरफटलेलो असतो गं. आम्हाला नेहमीचं असं वाटतं असतं की माहेरी आलोय् ना, जरा आराम करू. लवकर उठायची घाई नको. आपल्या आवडीनिवडी लक्षात ठेवून आपल्याच खास आवडीचं काही तरी करून आईनं प्रेमानं खाऊ घालावं अशी अपेक्षा ठेवतो. कपाटात हजारो रुपयांच्या साडय़ा जरी असल्या ना तरी माहेरहून निघताना साध्याशा का होईना साडीची ओढ मनात असतेच. त्या साडीची ऊब मग त्या कपाटभर साडय़ांना कधीच येत नाही. या साऱ्या गोष्टी जेव्हा मनात आल्या तेव्हा कधीही मनातल्या ह्य़ा गोष्टी न बोललेल्या तुझ्या भावना मला उमगल्या आणि मग वाटलं,
व्हावं कधी तरी माझ्याच आईची आई. आपल्या सासरच्या दारात लेकीची वाट पाहत उभ्या आईस भरवावी वाटली तूप लावून कधीतरी गरमा गरमा भाकरी. आठवतंय का गं तुला आई, पहिली भाकरी माझी तव्यावर पडली तेंव्हा डोळ्यात तुझ्या पाणी होतं. "सांभाळ ग बाय चटका बसेल," ओठात तुझ्या मार्दव होतं. किती भीती वाटली होती तुला पण आई, उद्या मी आजी जरी झाले ना तरी माझं कोड कौतुक संपणार नाही पण तुझं काय? तुझ्या माहेरपणाच काय? तुझ्या माहेरपणाची कोण चौकशी करणार? दर वेळी मी हक्काने साडीचोळी घेऊन जाते. तुझा ही तो हक्क आहे हे मात्र आम्ही साफ विसरून जातो असं म्हणण्यापेक्षा ते कधी लक्षातच येत नाही बघ. कोणत्याही सासुरवाशीण मुलीसाठी माहेर म्हणजे एक हळवा कोपरा असतो पण आजीआजोबांच्या माघारी तुझा तो हळवा कोपरा हळूहळू धूसर होत गेला. त्या कोपऱ्यालाच नवीन उजाळा देऊन त्यावर मायेची हळवी फुंकर घालावी आणि काळाच्या ओघात थकल्या पावलांना थोडा विसावा मिळावा इतकीच वेडी अपेक्षा गं.
सुमतीला लेकीचं बोलणं ऐकून भरून आलं. वाटलं की लेक आता विचारी झालीय, मोठी झालीय, माझीही आई होऊ पाहतेय. नकळत सुमतीच्या डोळयातून अश्रू ओघळले आणि दोन थेंब मीराच्या गालावर पडले. मीरा उठून बसली आणि दटावत म्हणाली,"आलं का लक्षात आईसाहेब, तर आता no more questions." दोघीही मायलेकी मनभर हसल्या..
मग महीनाभर सुमतीचा दिनक्रम म्हणजे सकाळी निवांतपणे उठायचं, अंथरुणातच लेकीच्या हातचा वाफाळता चहा, रोज लेकीच्या हातचं आयतं गरमागरम जेवण, त्यातही नवनवीन पदार्थ, नातीसोबत मनसोक्त खेळणं, खूप साऱ्या गप्पा, आणि बागेतील फुलझाडे जो एकमात्र छंद त्यांनी आयुष्यभर जपला होता.
मीराला येऊन महिना होत आला होता. मीराचे यजमान तीला घ्यायला आले. महिनाभर माहेरी राहून मीरा सासरी निघाली. सुमती ने मीराची खणानारळाने ओटी भरली. सुमतीबाई आणि नारायणराव भावनिक झाले होते, जसे की लेक पहिल्यांदाच सासरी जात आहे. डोळ्यात दाटलेल्या आसवांना बळेच थोपवत नारायणराव सुमतीला म्हणले,
" लेक माहेरपण उपभोगून आनंदाने सासरी चालली आहे, डोळ्यात पाणी नका आणू."
सुमती ने डोळे पुसले आणि मनाशीच म्हणाली," हो खरंय लेक आनंदाने माहेरपण उपभोगून सासरी चाललीय खरी पण त्याहून जास्त आईला तीचं माहेरपण देऊन "..
©️ सुप्रिया शिवाजी हांडे.
29/1/2022
फोटो - साभार गुगल.
तर माझ्या वाचक मित्रमैत्रिणींनो तुम्हाला ही कथा कशी वाटली हे सांगायला अजिबात विसरू नका. असेच आणखी ब्लॉग वाचायचे असल्यास माझ्या मधुनिता या फेसबुक पेजला नक्की follow करा. कथा आवडल्यास लाईक, कमेंट आणि लेखकाच्या नावासहित शेअर करा.
© copyright
© all rights reserved.
या कथेच्या प्रकाशनाचे आणि वितरणाचे सारे हक्क लेखिकेकडे राखीव. कथेत अथवा कथेच्या नावात किंवा कथा लेखिकेच्या नावाशिवाय आढळून आल्यास तो कॉपी राईट कायद्याचा भंग मानला जाईल. कथा जशीच्या तशी शेअर करण्यास काहीही हरकत नाही.