©️ मधुनिता
साँज भई घर आजा रे पिया - भाग १
तो जायला वळला तसं,
साँझ भई घर आजा रे पिया
साँझ भई घर आजा
दिन तो डूबा, डूब ना जाये -२
आस का सूरज, आ जा रे
साँझ भई घर आजा रे पिया
साँझ भई घर आजा
दूर मिले वो अम्बर धरती
रात मिली है दिन से
तेरे पी कहाँ हैं पूछे
पुरवा मुझ बिरहन से
समझ ना पाऊँ क्या बतलाऊँ -२
तू ही ये बतला जा रे
आणि तो जागीच थबकला. त्याने मागे वळून पाहिलं. तिचे सूर आज अगदी मनासारखे लागले होते. तिच्या आवाजात एक प्रेमभरी आर्त साद होती. तिच्या कंठातून हळवे स्वर उमटत होते. डोळ्यातून आसवांच्या धारा वाहत होत्या. ती मंत्रमुग्ध होऊन गात होती.
तो भरल्या डोळ्यांनी तिच्याकडे एकटक पाहत होता. त्या कातरवेळेची आगतिकता तिच्या कंठातून उमटणाऱ्या प्रत्येक स्वरात त्याला जाणवत होती. तो डोळे मिटून तो आवाज कानात, मनात साठवून घेत होता.
" निघालास का रे, थांब ना."
तिने कातर स्वरात त्याला विचारलं तशी त्याची तंद्री भंगली.
" वाह...! स्वरा, अगं आज तू तुझ्या गायकीला पूर्ण न्याय दिलास. या आधी नेहमीच तुझं काहीतरी चुकायचं, एक अपूर्णत्व जाणवायचं. मारव्यामध्ये 'प' चा सूर नेहमीच निषिद्ध असतो. पण तू गाताना तुझा नेहमी 'प' चा सूर लागायचा आणि 'रे' चा स्वर कधी कोमल लागतच नव्हता. सगळं कसं अर्धवट वाटायचं आणि आज बघ सारं कसं नीट जुळून आलं आहे."
" तू सोडून गेल्यानंतर शेष उरलेल्या माझ्या अर्धवट आयुष्यासारखचं ना!."
तीने धीटपणे त्याच्या डोळ्यात डोळे घालून विचारलं तशी त्याची नजर खाली झुकली.
" नको ना जाऊ, तूच म्हणालास ना सारं कसं नीट जुळून आलं आहे तर मग का जातोयस." ती काकुळतीला येऊन त्याला म्हणाली.
" मला जावं लागेल स्वरा, मला इथे थांबणं आता शक्य नाही." त्याने नजर फिरवत तिला उत्तर दिलं.
" अरे! पण का?" तिने प्रश्न केला.
" तू आला होतास एखाद्या वादळाप्रमाणे माझ्या आयुष्यात. माझ्या साऱ्या विश्वात खळबळ माजवून, माझं सारं जग उध्वस्त करून, सगळी उलथापालथ करून, निघून गेला परत... जसा आला होता तसाच. काहीही न सांगता आणि आजही तू परत जायचं म्हणतोयस कायमचं... नको ना रे जाऊ." ती हसत हसत म्हणाली.
" वेडी आहेस का स्वरा, अगं कसं शक्य आहे. दोन दगडावर पाय ठेवून चालायचा प्रयत्न केलास तर कपाळमोक्ष हा ठरलेलाच आहे गं." तो स्वराकडे पाहत म्हणाला.
" कपाळमोक्षाची पर्वा इथे आहेच कुणाला."
" अगं, पण गोपाळ.... गोपाळ त्याचं काय? आणि अगम्य... त्याला काय सांगणार तू?" त्याने प्रश्न केला.
" सत्य...! तुझं माझं, आपल्या नात्याचं, सगळं अगदी सुरवातीपासून. आपल्या पहिल्या भेटीपासून." तिने त्याचा हात हातात घेतला. तिचे डोळे भरून आले.
" आठवतेय का तुला आपली पहिली भेट, की काळाच्या ओघात ती ही विसरलास."
" कसं विसरेन स्वरा, ते माझ्या आयुष्यातील सगळ्यात हळवे आणि सोनेरी क्षण होते." बोलता बोलता त्याचा कंठ दाटून आला. तो तिच्या डोळ्यात हरवला आणि भूतकाळाचा एक एक पदर उलगडत गेला.
-----------------------------------
" अगं रेणू, आज एसटीला खूपच गर्दी आहे. जागा मिळेल की नाही जरा शंकाच वाटतेय."
स्वरा एसटी स्टँड वरची गर्दी पाहून गाडीत आपल्याला जागा मिळेल की नाही या बाबत शंका व्यक्त करत होती. स्वरा आणि तिची मैत्रीण रेणू दोघी कॉलेज संपल्यानंतर घरी जायला निघाल्या होत्या. एसटी स्टँडवर खूपच गर्दी होती. दोघी गाडीची वाट पाहत उभ्या होत्या इतक्यात एसटी आली आणि दोघींनी तिच्या दिशेने धाव घेतली. दोघीजणी गर्दीत घुसून गाडीत चढल्या आणि सीट मिळवण्यात यशस्वी झाल्या.
गड सर केल्याच्या अविर्भावात दोघी त्या सीटवर विराजमान झाल्याचं होत्या की,
" अहो, तुम्ही इथे कसे बसलात, आधी उठा बरं इथून ही सीट माझी आहे. ही सीट मी पकडली आहे." एक बावीस तेवीस वर्षाचा तरुण त्या दोघींना सीटवरून उठण्यासाठी सांगत होता.
" तुमची सीट, यावर तुमचं नाव लिहलं आहे का?" अहो इतक्या गर्दीत चढून आम्ही ही सीट पकडली आहे." रेणू तावातावात त्याच्याशी वाद घालू लागली.
" मी खिडकीतून सीटवर रुमाल टाकला होता. ही जागा मी पकडली आहे. तेंव्हा ही सीट माझी आहे. तुम्ही उठा इथून." तो मागे हटायला तयार नव्हता.
" अरे व्वा रे व्वा! उद्या खिडकीतून रुमाल टाकून ही एसटीच माझी आहे म्हणाल. आम्ही आलो तेंव्हा इथे रुमाल वगैरे काही नव्हतं तेंव्हा आम्ही या सीटवरून उठणार नाही."
गाडीत चढल्यानंतर सीट खाली फेकलेला रुमाल पायाने मागे सारत स्वरा खोटं बोला पण रेटून बोला या उक्तीप्रमाणे आवाज चढवून बोलत होती. तेवढ्यात कंडक्टर ने बेल दिली आणि एसटीने वेग पकडला. त्याच्याकडे आता गप्प राहण्याशिवाय दुसरा काही पर्याय उरला नव्हता. गाडीच्या खिडकीतून थंड हवेच्या झुळुकीने आत शिरकाव केला, तश्या दोघी सुखावल्या आणि थोड्याच वेळात त्या आपल्या गप्पांच्या विश्वात रममाण झाल्या.
तासाभरात दोघींचा स्टॉप आला. त्या दोघी खाली उतरल्या आणि त्यांनी घरचा रस्ता धरला. थोडं अंतर चालून गेल्यानंतर रेणुने उगीचच मागे वळून पाहिलं.
" स्वरा, अगं तो एसटीतला मुलगा आपल्या मागे मागेच येतोय. त्याला कधी इकडे बघितलं नाही गं. नवीनच दिसतोय पण हा आपल्या मागे मागे का येतोय. एसटीत मघाशी आपण त्याच्याशी भांडलो. चुकलं का गं आपलं. आता तो काही बोलला तर."
रेणुने घाबरून स्वराचा हात पकडला.
" गप्प गं! असं काही नसेल. उगीच घाबरू नकोस आणि मलाही घाबरवू नकोस. चल पटपट पाय उचलं."
स्वराने रेणुला धीर देत मागे वळून पाहिलं तर खरचं तो त्यांच्या मागे थोड्या अंतरावरच होता. दोघींनी आपल्या चालण्याचा वेग वाढवला आणि झपाझपा पावले टाकत रस्ता कापू लागल्या.
थोड्याच वेळात रेणुचं घर आलं. स्वराचं घर अजून थोडं पुढे होतं. इथून पुढे तिला एकटीलाच जायचं होतं.
" अगं तो अजूनही मागे मागेच येतोय. जरा जपून जा हं. काही बोलला तर दे दोन कानाखाली ठेवून." रेणुने स्वराला बजावलं.
" हो गं, काही काळजी करू नको. नाहीतर मी इथेच थोडा वेळ थांबू का, तुझ्या घरी? तो पुढे निघून गेला की मग जाईन पाठीमागून." स्वराने मागे पाहत रेणुला विचारलं.
" हो, हे ठीक राहील. तू थांब इथेच थोडावेळ. तो गेला की मग जा. पण जर तो पुढे जाऊन कुठेतरी लपून बसला आणि परत रस्त्यात आडवा आला तर." रेणुने मनातली भीती व्यक्त केली तशी स्वरा थोडी चापापली.
" मग नकोच थांबायला. मी थोडीच त्याला घाबरते. काही बोलला तर तिथेच त्याचं थोबाड चप्पलने रंगवेन."
आणि ती तरातरा घराच्या दिशेने चालू लागली. चालत काय धावतच होती ती. थोडं चालल्यानंतर जसं लांबून तिला घर दिसलं तसा तिचा जीव भांड्यात पडला. तिने मागे वळून पाहिलं. तो अजूनही तिच्या दिशेनेच येत होता पण तिने आपला चालण्याचा वेग वाढवत त्याला बरचं मागे टाकलं होतं.
तिने घरात पाऊल टाकताच धाडकन दारं लावून घेतलं आणि थोडा वेळ शांत बसली.
" स्वरा अगं काय झालं, दार का आपटलसं इतक्या जोरात." दाराचा आवाज ऐकताच तिचे बाबा आतल्या खोलीतून बाहेर आले.
" काही नाही बाबा, मी आलेच." म्हणत ती हात पाय धुवून कपडे बदलायला जाणार तोच दारावर टकटक झाली.
" थांबा बाबा, मी बघते."
तिने दार उघडले तर समोर मघाचा एसटीतला मुलगा समोर दत्त म्हणुन उभा.
" तू... तू इथे काय करतोयस? माझा पाठलाग करत तू इथवर आलास. तुला तर ना, मी बघून घेईन." त्याला पाहताच स्वरा चिडली.
" तुम्ही इथे!"
त्याच्या डोळ्यात आश्चर्य होतं.
" अहो असं काय करताय. प्लिज! माझं जरा ऐकून तर घ्या. तुमचा काहीतरी गैरसमज होतोय. मला पंडित अनिरुद्ध देवधर यांना भेटायचं आहे. " तो आपली बाजू मांडत होता.
" काय ऐकून घेऊ? आणि बाबा... तुला बाबांचं नाव कसं माहीत? मला काहीही ऐकायचं नाही. आमची काही चूक नव्हती. तेंव्हा तू आता इथून निघ." ती बडबडतच होती तेवढ्यात...
" अरे, कोण आलयं बाळा. कोणाशी इतकी हुज्जत घालतेयस." आतून बाबांचा आवाज येताच ती गप्प झाली.
" तू जा बरं आत, मी पाहतो कोण आहे ते."
" अहो पण बाबा हा एसटीत जागेसाठी आमच्याशी भांडत होता आणि आता पाठलाग करत इथवर आलाय." ती त्याच्याकडे रागाने पाहत होती.
" नाही हो, यांचा काहीतरी गैरसमज होतोय. मला पंडित अनिरुद्ध देवधर यांना भेटायचं आहे." तो तिच्या बाबांकडे पाहत बोलला.
" मीच पंडित अनिरुद्ध देवधर काय काम आहे तुमचं माझ्याकडे?" तिच्या बाबांनी आपलं नाव सांगताच तो वाकून त्यांच्या पाया पडला.
" स्वरा एक काम कर, मस्तपैकी दोन कप चहा बनवं बरं."
" काय हो बाबा, मी काय सांगतेय आणि तुम्ही मला चहा बनवायला सांगताय, तेही याच्यासाठी."
तिचा रागाचा पारा आता आणखीच वर चढला आणि ती पाय आपटत, तणतणत आत निघून गेली. आत जाता जाता खाऊ की गिळू या अविर्भावात ती त्याच्याकडे पाहत होती.
तिने आत जाऊन हात पाय धुवून चहाचं आधण गॅसवर ठेवलंच होतं की,
स्वरगंगेच्या काठावरती वचन दिले तू मला
गतजन्मीची खूण सापडे, ओळखले का मला?
या मधुर गीताचे बोल तिच्या कानी पडले. ती घाईघाईने बाहेर आली. बाहेर येऊन पाहते तर काय, मघाचा तो मुलगा डोळे बंद करून पंडित हृदयनाथ मंगेशकर यांनी संगीतबद्ध केलेलं आणि अरुण दाते यांनी स्वरबद्ध केलेलं, शंकर वैद्य यांचं गीत मंत्रमुग्ध होऊन गात होता.
वदलिस तू, मी सावित्री ती
शकुंतला मी, मी दमयंती
नाव भिन्न परि मी ती प्रिती
चैतन्याचा पूर तेधवा गंगेला पातला
स्वरगंगेच्या काठावरती ...
अफाट जगती जीव रजःकण
दुवे निखळता कोठुन मिलन
जीव भुकेला हा तुजवाचुन
जन्मांमधुनी पिसाट फिरता, भेट घडे आजला
स्वरगंगेच्या काठावरती ...
हा.. हा.. हा.. काय स्वर लागत होते. त्याच्या कंठातून झरणाऱ्या अमृतासमान स्वरांनी बाबांना भुरळ घातली होती हे त्यांच्या चर्येवरून स्पष्ट जाणवत होतं. संपूर्ण खोली मधुर सुरांनी न्हाऊन निघाली होती.
गाणं संपताच ती चहा घेऊन आली पण आता तिच्या मनातल्या रागाची जागा कुतूहलाने घेतली होती.
" वाह! तुझ्या गायकीला जर आणखी थोडे पैलू पडले तर उजळून निघशील पोरा. जसा जसा तू गायकीतील गहन मर्म अधिकाधिक जाणून घेऊ लागशील तशी तुझी तृष्णा अधिकच वाढत जाईल आणि एक दिवस असा येईल की तुझं संपूर्ण आयुष्यच संगीतमय होऊन जाईल."
त्याचं गाणं ऐकताच बाबांच्या तोंडून निघालेले शब्द ऐकून स्वरा आश्चर्याने त्यांच्याकडे पाहू लागली.
" स्वरा बेटा, हा संकर्षण.. संकर्षण केळकर, पुढच्या आठवड्यापासून माझ्याकडे गाणं शिकायला येणार बरं."
बाबांनी तिला सांगताच तिने फक्त मान हलवली आणि एक नजर त्याच्यावर टाकली. तो खाली मान घालून शांत बसला होता. एका लहान मुलाच्या तोंडावर जे अबोध आणि निरागसतेचे भाव असतात तेच भाव त्याच्या चेहऱ्यावर तिला दिसले.
-----------------------------------------
पुढे संकर्षण आणि स्वराचं आयुष्य कोणतं नवीन वळण घेणार पाहुयात पुढील भागात...
क्रमशः
©️ सुनिता मधुकर पाटील.
07/03/2022
फोटो - साभार गुगल.
तर माझ्या वाचक मित्रमैत्रिणींनो तुम्हाला ही कथा कशी वाटली हे सांगायला अजिबात विसरू नका. असेच आणखी ब्लॉग वाचायचे असल्यास माझ्या मधुनिता या फेसबुक पेजला नक्की follow करा. कथा आवडल्यास लाईक, कमेंट आणि लेखकाच्या नावासहित शेअर करा.
© copyright
© all rights reserved.
या कथेच्या प्रकाशनाचे आणि वितरणाचे सारे हक्क लेखिकेकडे राखीव. कथेत अथवा कथेच्या नावात किंवा कथा लेखिकेच्या नावाशिवाय आढळून आल्यास तो कॉपी राईट कायद्याचा भंग मानला जाईल. कथा जशीच्या तशी शेअर करण्यास काहीही हरकत नाही.