©️मधुनिता
पत्र - भाग २
केशव बराच वेळ आभाळाकडे टक लावून तसाच अंगणात बसून राहिला. इतक्यात कावेरी पाणी आणि आजीची बी पी ची गोळी घेऊन आली.
" झोपली वाटतं, आज्जे उठ बरं ही गोळी घे आधी आणि इथं अंगणात काय आडवी झालीस. घरात चल, अंथरून केलंय तुझं." आजीला उठवत कावेरी बडबडत होती.
" कावेरी, राहुलचं बोलणं मनावर घेऊन मनस्ताप करून घेऊ नकोस. मी उद्याच बोलतो त्याच्याशी. लहान आहे तो अजून आणि सगळ्याच गोष्टी कुठे ठाऊक आहेत त्याला. तेंव्हा तू शांत रहा." आजीला औषध देऊन घरात झोपवून झाल्यानंतर केशव कावेरीचा हात हातात घेत म्हणाला.
" मुलांच्या मनात आपल्या चरित्र्याविषयी शंकेची पाल चुकचुकणे साधी गोष्ट नाही. राहुलच्या नजरेत इथून पुढे मला नेहमीच एक प्रश्न चिन्ह दिसणार." कावेरीच्या डोळ्यात पाणी होतं.
" तू काळजी करू नको, सगळं ठीक होईल." केशवने कावेरीच्या हातावर हलकेच थोपटलं.
दुसऱ्या दिवशी केशव जरा लवकरच उठला. त्याने पाहिलं राहुल हा व्यायाम करण्यात मग्न आहे. राहुलला आर्मी जॉईन करायची असल्यामुळे व्यायामाची आणि कसरतीची सवय त्याने स्वतःला लावून घेतली होती.
" अरे वाह राहुल, आर्मीत जायचं चांगलंच मनावर घेतलेलं दिसतंय. मी येऊ का आज तुझ्यासोबत रनिंगला. हे पहा ना किती पोट सुटलं आहे." केशवने आपल्या पोटावरुन हात फिरवला.
" बाबा, तुम्हाला जमेल का? आम्ही सगळे मित्र मिळून डोंगराच्या पायथ्याशी जे माळरान आहे ना तिथवर जातो पळत."
" का नाही जमणार. तुला काय वाटलं तुझा बाप म्हातारा झाला. अरे! माळरानाचं काय घेऊन बसलास? मी तो अख्खा डोंगर पालथा घालेन. काय समजलास..." केशवच्या बोलण्यावर दोघेही मनापासून हसले.
" चला निघुयात. आज मित्रांना सुट्टी. आज फक्त तुम्ही आणि मी." खरंतर बाबा सोबत येणार म्हणून तो सुखावला होता.
माळावर भरपूर व्यायाम आणि कसरतीनंतर दोघे दमून भागून एका झाडाखाली विसावले.
" राहुल मला थोडं तुझ्याशी बोलायचं आहे."
" बोला ना बाबा." राहुलने केशवकडे पाहिलं.
" काल तू आईशी ज्या पद्धतीने बोललास ते मला अजिबात आवडलं नाही. ती तुझी आई आहे त्याचं थोडं तरी भान ठेवायला हवं होतंस."
" बाबा, तुम्हाला नाही का राग आला? कोण कुठला कृष्णा, एक अनोळखी माणूस तुमच्या बायकोला पत्र लिहतो ते ही प्रेमपत्र आणि मुख्य म्हणजे तुम्हीच ते पत्र आईपर्यंत पोहचवता. अशक्य आहे हे सगळं." राहुल परत चिडचिड करू लागला.
" अरे, आधी सगळ्या गोष्टी नीट समजून घ्याव्यात. ज्या गोष्टीबद्दल आपल्याला जास्त माहिती नाही त्यावर इतक्या तडकाफडकी प्रतिक्रिया देणं योग्य आहे का? मुख्य म्हणजे तुला तुझ्या आईवर विश्वास नाही का? इतकी वर्षं तू आईला पाहतोयस, ती कधी चुकीची वागली आहे का?" केशव राहुलला समजावत होता.
" मग ते पत्र?"
" सांगतो! अरे, ते पत्र मीच आईला लिहलंय आणि गेली पंचवीस वर्षं महिन्यातून दोनदा लिहीत आलोय. आमच्या लग्नाला जरी वीस वर्षं झाली असली तरी गेल्या पंचवीस वर्षांचा हा पत्रांचा प्रवास आहे आमचा. तुझ्या आईला मी चांगलंच ओळखतो. आजवर मी तिला कधीच सांगितलं नाही की ती पत्रं मी लिहतोय आणि ती ही या विषयावर कधी काही बोलली नाही. पत्रात जरी मी माझं नाव लिहलं नसलं तरी ती जाणून असणार की ही पत्रं मीच तिला लिहतोय. एकमेकांना जर समजलं तर इतक्या वर्षाच्या प्रवासातील नाविन्य हरवून जाईल." केशवने खुलासा केला.
" पण का बाबा? तुम्ही दोघे तर एकाच घरात राहता मग ह्या पत्र प्रपंचाची काय गरज?" राहुलला विश्वास ठेवणं अवघड जात होतं.
" काही गोष्टी तुला माहीत नाहीत राजा. पण आता त्या तुला कळायलाच हव्यात." केशवने कावेरीसोबत झालेली पहिली भेट त्याला विस्तारपूर्वक सांगितली. आपल्या आईबद्दल ऐकून त्याला शहारून आलं. केशव पुढे बोलू लागला.
" कावेरीला पहिल्यांदा पाहिलं आणि तिच्याबद्दल कुतूहल, सहानुभूती, भीती एका क्षणात सगळंच वाटून गेलं. त्या दिवशी काम संपवून मी घरी गेलो खरा पण तिचे ते गहिरे, घारे डोळे माझा पाठलाग करत राहिले. कोण असेल बरं ती, तिचं नाव काय असेल. काय सांगायचं असेल तिला. तिने त्या कागदाच्या तुकड्यावर काय लिहलं होतं अशा अनेक प्रश्नांनी माझी झोप उडवली."
" दुसऱ्या दिवशी त्या वस्तीवर काहीही काम नसताना माझी पावलं आपसूकच त्या दिशेने वळाली. वस्तीवर पोहचलोच होतो की त्या दिवशीही ती पहिल्या दिवसासारखंच धावत माझ्याकडे आली पण यावेळी मात्र मागे लागलेल्या मुलांपासून वाचण्यासाठी ती माझ्या मागे लपली. मला काही समजत नव्हतं. ती सारखी सारखी माझ्याकडे का धाव घेतेय. तिने परत तिच्या हातात असलेला कागद माझ्या मुठीत कोंबला. तिचं घर शोधून तिला तिच्या घरी सुखरूप पोहचवावं म्हणून मी आजूबाजूला तिच्याविषयी चौकशी केली तर,'कशाला ह्या येडीच्या नादाला लागता.' म्हणून लोकांनी दुर्लक्ष केलं. इतक्यात तिला शोधत सखूआजी तिथे आली आणि पाठीत धपाटे घालत तिला घेऊन गेली." केशव इतकं तल्लीन होऊन सांगत होता की सगळं त्याच्या नजरेसमोर घडतंय असं वाटत होतं.
" आईला नक्की काय झालं होतं बाबा." राहुलचे डोळे पाण्याने डबडबले होते.
" तेच मला त्यावेळी समजत नव्हतं. तिच्या डोक्यावर परिणाम झाला आहे हे कळत होतं पण कारण काय समजत नव्हतं. मी लगातार चार पाच दिवस त्या वस्तीवर जात राहिलो. मी वस्तीवर पोहचलो की ती नेहमी माझ्याकडे धावत यायची जणू ती माझी वाटचं पाहत असायची आणि कागदाच्या तुकड्यावर काहीतरी लिहून तो कागद माझ्याकडे सोपवायची. बहुतेक तिला कोणालातरी पत्र किंवा चिट्ठी पाठवायची असेल. ती वेडी जरी असली तरी माझ्या युनिफॉर्मवरून मी पोस्टमन आहे हे तिला कळत असावं बहुधा." केशवने राहुलकडे पाहिलं, त्याच्या डोळ्यात आईबद्दलची काळजी स्पष्ट दिसत होती.
" तुम्ही तिच्या आजीला नाही विचारलंत की तिला काय झालं." राहुल बेचैन झाला होता.
" हो, नंतर तेच केलं. एका रविवारी मी तिच्या घरी गेलो. तिच्या आजीला भेटलो. नातीच्या काळजीने तिचा जीव तुटत होता हे तिच्या डोळ्यातील आसवे पाहून कळत होतं. मी तिला विचारलं की ही तुमची नात अशी का वागतेय. माझ्याकडे दिलेले सगळे कागद मी तिला दाखवले. माझ्या अशा विचारण्याने तिला गलबलून आलं. काय बोलावं तिला काही कळत नव्हतं. बराच वेळ ती गप्प बसली आणि नंतर हळूहळू सगळं सांगायला सुरुवात केली." बोलता बोलता केशवने घड्याळात पाहिलं. राहुलच्या कॉलेजची आणि त्याची पोस्टात जाण्याची वेळ होतं आली होती.
" बरं राहुल, बराच वेळ झाला. निघुयात आपण. आई घरी वाट पाहत असेल. संध्याकाळी पोस्टातून आलो की बोलू आपण या विषयावर." केशव उठत म्हणाला.
" पण बाबा, आज कॉलेजला आणि तुम्ही पोस्टात नाही गेलं तर चालणार नाही का? मला ऐकायचं आहे आईसोबत काय घडलं ते. प्लिज..." राहुल हट्ट करत होता.
" अरे पण..."
" नाही बाबा, प्लिज मला सांगा. अजून वेळ आहे. तुम्ही थोडं उशिरा पोस्टात जा." राहुलला आता सगळं ऐकल्याशिवाय चैन पडणार नव्हती.
" बरं ऐक," म्हणत केशव परत भूतकाळात हरवला. आजीने सांगितलेला शब्द न शब्द आजही त्याच्या चांगलाच लक्षात होता.
एक दिवस आजी भाजी विकून आठवडी बाजारातून घरी परत येत होती. वाटेत तिला सुरेश नावाच्या एका कंत्राटदारानं थांबवलं. त्यांच्या गावात त्यावेळी रस्त्याचं काम चालू होतं. रोजंदारीवर काम करणारे बरेच कामगार तिथे आजूबाजूच्या गावातून यायचे. तो त्या कामावर कॉन्ट्रॅक्टर होता. तो तिथे नवीन असल्यामुळे त्याला तिथलं जास्त काही माहिती नव्हतं. त्यानं आजीला विचारलं,
" आजीबाई, इथं एखादी चांगली खानावळ आहे काय? आम्ही परगावची माणसं, इथं कोणाला ओळखत नाही. रस्त्याचं काम चालू आहे. मोठा चार पदरी रस्ता होणार आहे. चांगलं दीड दोन वर्ष काम चालेल. पोटापाण्याची सोय लावायला पाहिजे म्हणून विचारलं."
" आरं ही आडरानाची वस्ती. इथं कुठली रं बाबा खानावळ. घरगुती कोण घालतंय का बघ." आजीने उत्तर दिलं आणि ती चालू लागली.
घरी जाता जाता आजीच्या डोक्यात विचार आला, आपणच जर खानावळ सुरू केली तर घरबसल्या चार पैसे गाठीशी जमा होतील आणि कामासाठी बाहेर वणवण करायची गरज नाही पडणार. कावेरीचं शिक्षण, तिचं लग्न या साठी पैसा लागणारच. दोन दिवसानंतर कामावर जाताना आजीला तो परत दिसला. त्याला थांबवून आजीनं त्याला विचारलं,
" काय रं बाबा, झाली का सोय पोटापाण्याची."
" नाही ओ आजीबाई, दोन दिवस झाले नुसता भात शिजवून खातोय. तिकडे गावात आहे खानावळ पण इतक्या लांब जाऊन परत साईट वर यायला वेळ लागणार. म्हणून म्हटलं इथंच कुठं सोय होतेय का ती पहावी."
आजीने त्याचं बोलणं ऐकून त्याला दुसऱ्या दिवसापासून घरी जेवायला यायला सांगितलं. त्याच्या ओळखीने आणखी चार जण यायला लागले. हळूहळू चांगलाच जम बसला. कावेरीही आपला दहावीचा अभ्यास सांभाळून तिला कामात मदत करायची. सुरेशने आपल्या गोड बोलण्याने आजीच्या मनात जागा निर्माण केली. बोलण्या बोलण्यातून त्याने आजी आणि कावेरीबद्दल बरीच माहिती काढून घेतली. त्यानंतर तो कधी आजीसाठी लुगडं तर कधी कावेरीसाठी कपडे, कधी हॉटेलमधून जिलेबी तर कावेरीला आवडतात म्हणून लाडू आणून त्यांचा हितचिंतक असल्याचं भासवत त्या दोघींच्याही मनात आपली जागा बनवली. हळूहळू तो कावेरीच्या जवळ जाण्याचा प्रयत्न करू लागला.
सोळा सतरा वर्षाचं नकळत वय, इतके दिवस कोणी आपुलकीने साधी चौकशी करत नव्हतं तिथे हा काळजी करणारा, भेटवस्तू देणारा सुरेश तिच्या मनात घर करू लागला. आजीच्या लक्षात ही गोष्ट यायला वेळ लागली नाही. तिने कावेरीला तिच्या परीने समजावण्याचा प्रयत्न केला पण कावेरी ऐकायला तयार नव्हती. आमचं प्रेम राधा कृष्णा सारखं कसं पवित्र आहे हे ती आजीला समजावण्याचा प्रयत्न करायची. कावेरी कृष्ण भक्त आहे त्यामुळे ती सुरेशमध्ये कृष्णाला पहायची. कावेरी आपलं ऐकत नाही हे दिसल्यावर आजीने या विषयावर सुरेशशी बोलायचं ठरवलं आणि एक दिवस संधी पाहून त्याच्याकडे विषय काढला,
" हे बघ पोरा, तुझं हे जे काय चालू हाय ते थांबव आधी. उगं, माझ्या पोरीला नादाला लावू नगं. माझी पोरगी अजून नकळती हाय. आम्ही गरीब माणसं आमाला आमची इज्जत लई प्यारी हाय. उद्या काय कमी जास्त झालं तर... तू जाशील आल्या वाटंन माघारी. आज पासनं तुझी खानावळ बंद. पुनः इकडची वाट वाकडी करायची नाय." आजीनं त्याला सुनावलं तसा तो चपापला.
" अगं काय बोलतेस आजी, मी आजवर काही वावगं वागलो आहे का? इथुन पुढं पण नाही वागणार. जरा तरी विश्वास ठेवा माझ्यावर. अगं माझा जीव जडलाय तुझ्या कावेरीवर. लग्न करणार आहे मी तिच्यासोबत. हे इथलं एवढं काम संपलं की आई बाबांना घेऊन येणारच आहे मी तुझ्याकडे तिला मागणी घालायला. वर्ष दीड वर्ष होतं आलं आता खच्चून चार सहा महिने काम चालेल तोवर कळ काढ. अशी तिरिमिरीला येऊ नकोस."
आजवरच्या सुरेशच्या वागण्यात बोट ठेवण्यासारखी कुठेच जागा नव्हती आणि सगळ्यात महत्वाचं म्हणजे कावेरीचं स्वतःला विसरून त्याच्यात विरघळून जाणं, कणाकणानं सुरेशच्या प्रेमात आकंठ बुडण हे आजी पाहत होती. तिला माहिती होतं वाहत्या पाण्याला बांध घालून आडवण्याचा प्रयत्न केला तर ते वाट वाकडी करून आपल्या इप्सित स्थळी पोहचण्याचा प्रयत्न करतं आणि त्या प्रयत्नात नुकसान होण्याची जास्त शक्यता आहे आणि म्हणूनच शेवटी तिने विचार केला जाऊ दे पोरगी खुश आहे ना मग बास आणखी काय हवं. सुरेश चांगल्या घरचा, कमवता मुलगा आहे. शिवाय तो कावेरीवर जीव ओवाळून टाकतोय तर होऊ दे तिच्या मनासारखं. असंही इतका चांगला मुलगा शोधूनही सापडणार नाही म्हणून गप्प बसली पण ती दोघांवर लक्ष ठेवून होती. दोघेही आपल्या मर्यादा ओलांडणार नाहीत याची काळजी घेत होती.
बघता बघता दोन वर्षं सरत आली. कावेरीने बारावीची परीक्षा दिली. सुरेशचं तिथलं काम संपलं होतं. लवकरच कावेरीला मागणी घालण्यासाठी आईबाबांना घेऊन परत येईन असं सांगून तो तिथून निघून गेला. लवकर यायला नाही जमलं तर काळजी करू नकोस. मी तुला पत्र पाठवत जाईन जाताना तो कावेरीला शब्द देऊन गेला होता.
पुढे काय होतं पाहुयात पुढील भागात...
क्रमशः
©️ सुनिता मधुकर पाटील.
2/5/2022
फोटो - साभार गुगल.
तर माझ्या वाचक मित्रमैत्रिणींनो तुम्हाला ही कथा कशी वाटली हे सांगायला अजिबात विसरू नका. असेच आणखी ब्लॉग वाचायचे असल्यास माझ्या मधुनिता या फेसबुक पेजला नक्की follow करा. कथा आवडल्यास लाईक, कमेंट आणि लेखकाच्या नावासहित शेअर करा.
© copyright
© all rights reserved.
या कथेच्या प्रकाशनाचे आणि वितरणाचे सारे हक्क लेखिकेकडे राखीव. कथेत अथवा कथेच्या नावात किंवा कथा लेखिकेच्या नावाशिवाय आढळल्यास तो कॉपी राईट कायद्याचा भंग मानला जाईल. कथा जशीच्या तशी शेअर करण्यास काहीही हरकत नाही.