© सुनिता मधुकर पाटील
प्रेमाची परिपूर्ती - भाग २
मंजिरीला सकाळी जरा उशिराच जाग आली. जागं होताच नेहमीच्या सवयीप्रमाणे तिने आपला हात अण्वितच्या अंगावर टाकायचा प्रयत्न केला पण तो मात्र आज तिथे नव्हता. तिची रोजची सवयच होती ती, डोळे उघडताच सगळ्यात आधी ती त्याला पहायची. " मी डोळे उघडताच मला पहिला तुझा चेहेरा समोर दिसायला हवा." हा फतवाच तिने काढला होता. किंवा तिचा हट्टच होता तो.
जागं होताच डोळे किलकिले करून त्याला न्याहाळत रहायचं हा जणू छंदच जडला होता तिला. मग हळूवार त्याच्या केसातून हात फिरवत उगीचच पडून रहायचं. ते जाग येतानाचे क्षण अनुभवणे म्हणजे तिच्यासाठी एक सोहळाच असायचा. ते क्षण भारीच विलक्षण वाटायचे तिला. सकाळी सकाळी आपलं मन कस अगदी निर्मळ, निरभ्र असतं. न सरून गेलेल्या क्षणांच ओझं ना येणाऱ्या नवीन दिवसाच दडपण. पण आज रोजच्याप्रमाणे काही घडलं नव्हतं कारण आज अण्वित तिथे तिच्या बाजूला नव्हता. काही काही गोष्टी आपल्या किती सवयीच्या झालेल्या असतात याचा प्रत्यय तिला आला होता.
तिला बाजूलाच आईने लिहलेली चिट्ठी दिसली. तिने चिट्ठी वाचून एक सुस्कारा सोडला आणि फ्रेश व्हायला बाथरूममध्ये गेली.
फ्रेश होऊन किचनमध्ये चहा गरम करता करता तिला आठवलं, अण्वित, कॉफीचा चाहता !!! कॉफी म्हणजे त्याचा जीव की प्राण. दिवसाच्या कोणत्याही प्रहरी अगदी झोपेत असलातरी कॉफीच नाव ऐकताच खडबडून जागा होणारा. फक्त आपल्यासाठी चहा पिऊ लागला. फक्त एकदाच त्याला ती म्हणाली होती, " अरे, तो कॉफीचा कडवट वास मला नाही आवडत रे." तर पठ्ठ्याने कॉफी पिन कायमचं बंद केलं आणि तिच्यासोबत तिच्यासाठी चहा पिऊ लागला. इतकंच नाही तर त्याने बनवलेल्या बेड टी ने तिच्या दिवसाची सुरुवात होऊ लागली.
एखाद्याला आपलंसं केल्यानंतर त्याच्यासाठी काय काय करावं याच कधी मोजमाप करता येईल का?
एव्हाना चहाला उकळी फुटली होती. तिने गॅस बंद केला. पण मनात भावनांना उधाण आलं होत त्याच काय? त्यालाही आवर घालणार एखादं बटन असत तर !!!
तिने मंद आवाजात रेडिओ सुरू केला आणि चहाचा कप घेऊन सोफ्यावर विसावली. रेडिओवर गुलजार यांचं, आर डी बर्मन यांनी संगीतबद्ध केलेलं आणि आशाताईं भोसले यांनी गायलेलं, "मेरा कुछ सामान तुम्हारे पास पडा हैं।" हे गाणं सुरू होतं.
मेरा कुछ सामान तुम्हारे पास पड़ा है
सावन के कुछ भीगे-भीगे दिन रखे हैं
और मेरे इक खत में लिपटी राख पड़ी है
वो राख बुझा दो, मेरा वो सामान लौटा दो
मेरा कुछ सामान...
पतझड़ में कुछ पत्तों के, गिरने की आहट
कानों में इक बार पहन के लौटाई थी
पतझड़ की वो शाख अभी तक कांप रही है
वो शाख गिरा दो, मेरा वो सामान लौटा दो
इक अकेली छतरी में जब आधे-आधे भीग रहे थे
आधे सूखे, आधे गीले, सुखा तो मैं ले आयी थी
गीला मन शायद बिस्तर के पास पड़ा हो
वो भिजवा दो, मेरा वो सामान लौटा दो
एक सौ सोलह चांद की रातें, एक तुम्हारे कांधे का तिल
गीली मेंहदी की खुशबू, झुठमूठ के शिकवे कुछ
झूठमूठ के वादे भी सब याद करा दूँ
सब भिजवा दो, मेरा वो सामान लौटा दो
एक इजाज़त दे दो बस, जब इसको दफ़नाऊँगी
मैं भी वहीं सो जाऊंगी, मैं भी वहीं सो जाऊंगी
गाणं ऐकता ऐकता मंजिरी विचार करू लागली, आपण बॅग भरून इकडे निघून तर आलो आणि येता येता अगदी जाणीवपूर्वक त्याला हे सांगायला देखील विसरलो नाही की माझं काही सामान इथे राहीलं असेल तर पाठीमागून पाठवून दे. पण आपलं मन आणि सुगंधित आठवणी ज्या ती पाठीमागे सोडून आली होती त्याच काय? इतकं सोप्प का आहे ते विसरणं.
धुंद ओल्या पावसात भिजलेल्या क्षणांच्या ओल्या आठवणी... त्या कश्या विसरता येणार. शब्दसाज चढवलेले ते अव्यक्त भाव आणि एका एका शब्दात गुंतलेला श्वास तो कसा परत आणता येणार.
शिशिरातल्या पानगळीत पानांची होणारी ती अबोल सळसळ आणि त्यांची आठवण अजून ही मनात साठवून ठेवली आहे त्या आठवणी कश्या विसरता येतील.
जरी मी लांब तुझ्यापासून तरी राहिलेत काही श्वास आणि श्वासातील उसासे तिथेच कुठेतरी उशाशी ते कसे परत पाठवणार तो.
चांदणचुरा उधळलेल्या राती... खोटेच ते रुसवेफुगवे... त्या ओल्या मेहंदीचा सुवास.. बरच काही मागे ठेवून आले आहे ते कसं परत आणू.
या सगळ्या विचारात ती अण्वितच्या आठवणीने व्याकुळ व्हायला लागली होती ती.
घराचा उंबरठा ओलांडताना सगळं किती सहज आणि सोप्प वाटलं होतं. पण आता तो नाहीये तर सगळं अगदी जीवावर उठल्यासारखं झालंय. आपण खूप समंजस आहोत असं वाटत होतं... पण खरंच आहोत का आपण समंजस असा प्रश्न आता तिला पडू लागला होता.
तिने उठून चहाचा कप किचनमध्ये नेऊन ठेवला आणि बेडरूममध्ये गेली. सुटकेस उघडून त्यातील सोबत आणलेला अण्वितचा फोटो काढून त्या वरून प्रेमाने हात फिरवत त्याला न्याहाळू लागली आणि परत विचारात गढून गेली.
एखादं नात सांभाळता येत नाही म्हणुन तोडून टाकावं त्याचं मनावर ओझ बाळगण्यापेक्षा ते झुगारून टाकणं सोप्प... असचं नेहमी आपल्याला वाटायचं पण खरच नाती इतक्या सहजपणे तोडता येतात का?
प्रेमाची, मायेची, विश्वासाची जी बंधने आहेत ती इतक्या सहजा सहजी संपवता येतात का? ज्या नात्यांसाठी आपण स्वतः इतके आतुर होतो, ज्या पवित्र बंधनात बंधण्यासाठी जीवाचं रान केलं. त्या नात्यात कणाकणांन मुरत गेलो. ती नाती आपल्याला इतक्या कठोरपणे पायदळी तुडवता येतील का?
जी व्यक्ती आपला जीव की प्राण बनते, आपल्या जगण्याचं कारण बनते, जीवनाचा एक अविभाज्य घटक बनते अश्या व्यक्तीला आपल्या जीवनातून वजा कसं करायचं? या सगळ्या प्रश्नांची उत्तरे आता तरी तिच्याकडे नव्हती.
ह्या सगळ्या विचारात गुंग असतानाच अचानक तिचा फोन वाजला. अण्वितचा असेल म्हणुन तिने लगबगीने फोन उचलला पण तिचा हिरमोड झाला. फोन रेवतीचा होता.
" हॅलो मंजिरी, सकाळी तु झोपली होतीस म्हणुन एक गोष्ट तुला सांगायचीच राहून गेली. अगं, ते कपाटात एक पाकीट आहे, त्या पाकिटात पैसे आहेत. थोड्याच वेळात वृंदा तिथे येईल. तिला ते पैशाच पाकीट देऊन टाक." रेवती एका दमात बोलून गेली.
" बरं आई,"
" ठीक आहे, मी ठेवते फोन. दुपारी लौकरच घरी येते. आल्यावर निवांत बोलू." म्हणत तिने फोन ठेवून दिला.
मंजिरीने आईच्या कपाटात पैशाचं पाकीट शोधलं. ते पाकीट तिला एका डायरीत सापडलं. तिने पाकीट बाहेर काढुन पैसे मोजले. दहा हजार रुपये होते. " ही आई पण ना !!! वाटत बसते सगळ्यांना पैसे, इतकी काय गरज पडली त्या वृंदाला." म्हणत तिने ती डायरी परत कपाटात ठेवण्यासाठी उठली तर तिला डायरीच्या एका पानावर काही ओळी लिहलेल्या दिसल्या. तिला तिच्या आईची सवय माहिती होती. रेवतीला वाचनाची भारी हौस. वाचता वाचता एखाद्या पुस्तकातील ओळी आवडल्या तर त्या ओळी त्या अश्या डायरीत टिपून ठेवायची तर कधी कधी स्वतःही एखादी कविता करायची.
तुला शोधून शोधून जेंव्हा
थकतात साऱ्या वाटा
अन फिरुनी मागे बघता
असतात फक्त
तुझ्याच पाऊलखुणा
ऐकू येत नाहीस तु
पण झिरपत असतो थेंबाथेंबाने
हळुवार आत्म्यामध्ये अन
न बोलताही उलगडत जातं
गुपित तुझ्या मनातलं
हळुवार कानात माझ्या
उन्मीलीत नयनी आकार घेते
तुझीच प्रतिमा मनपटलावर अन
एक भरजरी किनार देऊन जातोस
सांधल्या मनाला माझ्या
तु आणि मी आता
उरला नाही द्वैत
वाहणारे श्वास माझे
देतात तुझ्याच अस्तित्वाची ग्वाही अन
प्राण बनुन वाहतोस तु
गात्रागात्रात माझ्या...( तु कौस्तुभा )
या कवितेच्या ओळी वाचता वाचता तिच्या डोळ्यात पाणी आलं. किती ते निरलस आणि निर्मळ प्रेम... बाबा नसतानाही आई त्यांना तिच्या कौस्तुभला जगतेय, जपतेय आपल्या श्वासात, आपल्या आत्म्यात... हेच का ते प्रेम !!! जमेल आपल्याला अस निरभ्र प्रेम करायला?
तिने किचनमध्ये जाऊन नाश्ता गरम करून घेतला आणि आईच्या हातच जेवण पोटात जाताच झालेली सारी चिडचिड क्षणात नाहीशी झाली. " वाह... वाह !!! सुख म्हणजे आणखीन काय असतं." ती स्वतःशीच बडबडली. अण्वितने ही खास आपल्याला आवडतो म्हणून आईकडून ढोकळा शिकून घेतला होता आणि अगदी तसाच ढोकळा बनवून लग्नाच्या ऍनिव्हर्सरीला सरप्राईज दिल होतं आणि आपण त्या दिवशी ऑफिसच्या हेक्टिक शेड्युलमुळे त्याच्यासाठी काहीही करू शकलो नव्हतो. नाश्ता करता करता तिला मंजिरीला आठवलं.
नाश्ता करून ती पेपर चाळत बसलीच होती की दारावरची बेल वाजली. वृंदा आली असेल म्हणून तिने दार उघडले.
" ताई, तुम्ही कधी आला हो आणि समद बर हाय नव्ह." मंजिरीला पाहताच वृंदाने तिला विचारलं आणि कामाला लागली.
वृंदाने पटापटा घरातील बाकीची सारी काम आटोपली. वृंदा मागील चार पाच वर्षांपासून रेवतीकडे कामाला होती. अगदी प्रामाणिक आणि कामसू, कामाचा उरक आणि उत्साह तर इतका की बघायलाच नको. मंजिरी माहेरी आली की तिची आणि वृंदाची भेट व्हायची. वृंदाचे पटापट चालणारे हात आणि पाय पाहून मंजिरी तिला एक्सप्रेस गाडी म्हणायची पण आज वृंदा थोडी संथ आणि मंद वाटली.
" काय वृंदा, आज तुझी एक्सप्रेस धावत नाही आहे गं. काय झालं. सगळं ठीक आहे ना? तब्येत वगैरे तर ठीक आहे ना? आणि हो आईने हे पैसे तुला द्यायला सांगितलेत." म्हणत तिने पैशाच पाकीट वृंदाच्या हातात दिलं.
" व्हय ताई, समद ठीक आहे." वृंदा म्हणाली.
" नाही सगळं ठीक नाही वृंदा, काय झालं? तुझे डोळे आणि चेहरा काहीतरी वेगळंच सांगत आहेत." मंजिरीने जोर देऊन विचारलं.
वृंदा जमिनीवर टेकली आणि डोळ्यात आलेले अश्रू पुसत बोलली, " माझा नवरा दवाखान्यात भरती हाय नव्ह. ते दारुमुळं पोटात काहीतरी झालाय. हां !!! ते लिवर सुजलय म्हणुन डॉक्टरांनी त्यांला दवाखान्यात भरती करून घेतलंय. औषधपाण्याचा खर्च वाढलाय, दोन लेकरं हायती पदरात म्हणुन हे पैसं तुमच्या आईकडून घेतलं हायतं."
" अगं, मग ह्या दारुड्यासोबत राहण्यापेक्षा फारकत घेऊन मोकळं व्हायचं ना!!! कशाला उगी आपला जीव जाळायचा." मंजिरी एकदम बोलून गेली.
" आवं ताई, असं कसं म्हणता वो तुमी. त्यो आधार हाय माझा. माहेच्यानी लग्न लावून दिल आणि त्या घरासाठी कायमची परकी झाले मी. सासरच्यांनी कधी आपलं मानलंच नाय बघा. सारखा दुसऱ्या घरातन आली म्हणुन पाणउतारा... ह्यो माझा नवरा हुता म्हणुन तिथं तग धरून हाय. नाहीतर कवाच व्हत्याची नव्हती झाली असते बघा." वृंदा सांगत होती.
" अगं पण तो किती त्रास देतो तुला याचा कधी विचार केलास का?" मंजिरी म्हणाली.
" आवं आपलं माणूस कधी तरास देणार तर कधी माया बी करणार, आपणच समजून घ्यायचं असतं." वृंदा मंजिरीकडे पाहत बोलली.
" लई चांगला हाय बघा त्यो. एक दारू सोडली ना, तर नंबर एक माणुस. त्याला पण मस्त दारू सोडू वाटतीया पण त्या दारुनं सोडाया पाहिजे ना त्याला. दारूची तलब झाली की अगदी बैचेन हुन जातो. आवं !!! मागं मी एकदा आजारी पडली हुती. मला बरं वाटत नव्हतं, तर सगळी जिम्मेदारी चोख पार पाडली बघा त्यानं. जेवण बनवून पोरांना भरवण्यांपासनं ते माझी कापडं धुण्यापर्यंत समद केलं बघा त्यानं. हां !!! दारू पितो पण कधी उणेदुणे नाही अन कधी मारझोड बी नाय केली त्यानं. माझ्या उभ्या आयुष्यात त्यो माझ्या जगण्याचं बळ हाय." वृंदाच्या नजरेत नवऱ्याबद्दलच प्रेम अगदी ओसांडून वाहत होतं.
वृंदा निघून गेली खरं पण तिचं बोलणं आणि आईच्या डायरीत वाचलेली कविता ह्या दोन्ही गोष्टी तिला विचार करायला भाग पाडत होत्या.
दुपार होताच रेवती घरी परतली. दोघींनी मिळून मस्त गप्पा मारत जेवण केलं. जेवण झाल्यानंतर थोडा वेळ आराम करावा म्हणुन दोघी तिथेच हॉलमध्ये लवंडल्या. डोळा लागतो ना लागतो तोच दाराची बेल वाजली. मंजिरीने दार उघडलं. समोर अण्वितला पाहून ती आश्चर्यचकित झाली. त्याला पाहून तिला आनंद झालेला होत पण ती चेहऱ्यावर मात्र तसं दाखवत नव्हती.
" अण्वित, तुम्ही इथे असे अचानक?" मंजिरीने विचारलं.
" अगं, आत तर येऊ देत मला." म्हणत त्याने तिला बाजूला सारलं आणि तो आत घुसला सुध्दा.
" तुमने बुलाया और हम चाले आये। " म्हणत तो रेवतीच्या पाया पडला.
" हो का !!!" म्हणत रेवतीने हसत हसत त्याचे कान पकडले.
" और नही तो क्या? आता बायको माहेरी गेली म्हटल्यावर गर्लफ्रेंडकडे जाना तो बनता हैं ना।" म्हणत त्याने मंजिरीचा गालगुच्चा घेतला.
तुमच्या असल्या स्वभावामुळे मला तुमच्यावर नीट रागावता ही येत नाही म्हणत मंजिरी त्याच्या पाठी धावली. तोवर रेवती सगळ्यांसाठी चहा घेऊन आली.
संध्याकाळ होत आली होती. अण्वित आणि मंजिरी दोघे गप्पा मारत बसले होते. त्या दोघांना असं बोलताना पाहून रेवती समाधानाने हसली. ती बाहेर मावळणाऱ्या सूर्याला डोळे भरून पाहत उभीे होती. तिने तिच्या रोजच्या सवयी प्रमाणे बाहेर तुळशीत दिवा लावला. दिव्याची वात मंद मंद तेवत होती अन त्या प्रकाशात तिच्या मनाचा गाभारा लख्ख उजळून निघाला होता. तिला तितकंच पुरेसं होतं. तिने घट्ट डोळे मिटले तर तिला समोर दिसत होता हसत उभा असलेला कौस्तुभ !!!
15/9/2020
© सुनिता मधुकर पाटील
© copyright
© all rights reserved.
या कथेच्या प्रकाशनाचे आणि वितरणाचे सारे हक्क लेखिकेकडे राखीव. कथेत अथवा कथेच्या नावात किंवा कथा लेखिकेच्या नावाशिवाय आढळून आल्यास तो कॉपी राईट कायद्याचा भंग मानला जाईल. कथा जशीच्या तशी शेअर करण्यास काहीही हरकत नाही.