सदर कथा ही पूर्णपणे काल्पनिक असून या कथेचा कोणत्याही जीवित अथवा मृत व्यक्तीशी, ठिकाणाशी, नावाशी काहीही संबंध नाही आणि संबंध असल्यास केवळ योगायोग समजावा.
©️ मधुनिता
©️ सुनिता मधुकर पाटील.
प्रतीक्षा... एक हुंकार परिवर्तनाचा !!! ( भाग - ५ )
माधवरावांची बेचैनी आणि अस्वस्थता पाहून वृंदाने बोलायला सुरुवात केली," तुम्ही प्रतिकला होस्टेलवर ठेवतो म्हणून मला आश्वस्त केलं होतं परंतु माझा तुमच्यावर अजिबात विश्वास बसत नव्हता. मला ठाऊक होतं तुम्ही तुमची प्रतिष्ठा जपण्यासाठी कोणत्याही थराला जाऊ शकता. मला प्रतिकची खूप काळजी वाटत होती. मी आदल्या रात्री देशपांडे भाऊजींना फोन केला. तुम्ही काय करू शकता आणि काय नाही याची थोडीफार काय चांगलीच कल्पना त्यांना देखील होती. त्यामुळे प्रतिकच्या बाबतीत त्यांनी मला पूर्ण मदत करण्याचं वचन दिलं."
माधवराव आश्चर्याने आपल्या मित्राकडे पाहू लागले.
" माधवा, दुसऱ्या दिवशी तु प्रतिकला घेऊन होस्टेलला सोडण्यासाठी घरातून बाहेर पडला. मी माझी दोन माणसं तुझ्या पाळतीवर ठेवली. त्यांनी तुझा पाठलाग केला. तु प्रतिकला एकट्याला रेल्वेत बसवून बाहेर पडल्यानंतर ते दोघे पण तुझ्या पाठोपाठ रेल्वेतून बाहेर पडले. इथेच त्यांच्याकडून मोठी चूक झाली. त्यांनी फक्त तुझ्यावरच लक्ष केंद्रित केलं होतं. प्रतीक रेल्वेत एकटा आहे, त्याला पण उतरवून घ्यावं हे त्यांच्या मंदबुद्धीत शिरलंच नाही आणि प्रतीक त्या रेल्वेत एका गंतव्य ठाऊक नसलेल्या अनोळखी प्रवासावर निघून गेला. तो कुठे असेल याचा मला काहीच अंदाज बांधता येत नव्हता. त्यानंतर मी काही लोकांना सोबत घेऊन पुढील दहा, पंधरा दिवस प्रतिकचा फोटो घेऊन प्रत्येक रेल्वे स्टेशन वर त्याला शोधत होतो. कर्नाटकजवळच्या एका रेल्वे स्टेशनवर रेल्वे पोलिसांकडे चौकशी केली असता समजले की एक मुलगा मागील काही दिवसांपूर्वी त्यांना सापडला होता. तो खूप रडत होता. रडून रडून बेजार झाला होता, काहीच बोलत नव्हता. त्यांनी त्याला दिवसभर बसवून घेतलं होतं पण अचानक तो कुठे आणि कसा गायब झाला काही माहीत नाही. मग मी त्याच भागात त्याचा शोध सुरू ठेवला आणि दोन तीन दिवसातच आम्हाला यश मिळालं.
एक दिवस माझ्या जागोजागी पेरलेल्या माणसांपैकी एकाला प्रतीक दिसला. एक जोगती प्रतिकचा हात पकडून रस्त्यावर पैसे मागताना त्याने पाहिलं. त्याचा पाठलाग करत त्याने त्यांच्या वस्तीचा ठावठिकाणा शोधला आणि मला कळवलं. मला कळताच मी लगेच तिकडे गेलो. मला पाहताच प्रतीक, काका...!!! म्हणून मला येऊन बिलगला रे...! पोटात एकदम गलबलून आलं रे माझ्या... त्या जोगत्याचं नाव मायाप्पा होतं...!
मी प्रतिकला माझ्यासोबत घेऊन जाणार म्हटल्यावर मायाप्पा मला म्हणाला, " साहेब, परत न्यायचंच होतं तर मग त्याला असं बेवारशी सोडलं कशाला होतं? कुठे घेऊन जाणार आहात तुम्ही त्याला? तुमचा हा समाज त्याला परत मिसळून घेईल का? अहो, रोज तीळ तीळ मरंल हे पोरगं. मी काय म्हणतो राहु द्या त्याला इथंच आमच्याजवळ, आम्ही सांभाळतो की त्याला नीट, तुम्ही काहीही काळजी करू नका."
" खरचं माधवा, त्यावेळेला मला त्याचं बोलणं पटलं. जिथं जन्मदाता बापच पोराचा त्याग करतोय, त्याला वाऱ्यावर सोडतोय, त्याचं अस्तित्व अमान्य करतोय तर मग हा समाज त्याला कसा स्वीकारेल? कुठे घेऊन जाणार होतो मी त्याला? एखाद्या होस्टेलवर जरी नेऊन ठेवलं असत तरी तिथेही हा समाज होताच की त्याचं मानसिक खच्चीकरण आणि मानहानी करायला. मी त्याला परत माझ्यासोबत आणण्याचा विचार त्यागला आणि वृंदा वहिनींना येऊन सगळं सांगितलं." देशपांडे वकील डोळ्यात आलेलं पाणी पुसत बोलत होते.
माधवराव फक्त ऐकत होते आणि आपल्या आसवांना मोकळी वाट करून देत होते.
" भाऊजींच्या मदतीनं प्रतीकचं एका चांगल्या शाळेत ऍडमिशन करवलं. त्याला तिथेच मायाप्पा जवळच ठेवण्याचा निर्णय मी घेतला. मी लगेचच त्याला भेटायला जाऊ शकत नव्हते कारण त्यादरम्यान मी गरोदर असल्यामुळे डॉक्टरांनी प्रवास करणं धोक्याचं ठरू शकतं आणि काही कॉम्प्लिकेशन्स असल्यामुळे मला पूर्ण बेड रेस्ट सांगितली होती. मग मी त्याला पत्र लिहू लागले. आमचा माय लेकराचा संवाद पत्रातून सुरू झाला. त्याला रोज एक पत्र मी लिहायचे, त्याला समजवायचे. चांगला अभ्यास कर... मोठा हो... त्या ध्रुवबाळासारखं समाजात एक अढळ स्थान निर्माण कर जिथून तुला कोणीही हलवू शकणार नाही... मी तुला एक दिवस स्वतः भेटायला येईन म्हणून त्याला सांगितलं होतं. देशपांडे भाऊजी त्यांना वेळ मिळेल तेंव्हा त्याला जाऊन भेटत होते. माझी लिहलेली सगळी पत्रं त्याच्यापर्यंत पोहचवण्याची जवाबदारी देखील त्यांनी घेतली होती. भाऊजी एक आधारवड बनुन माझ्यापाठी भक्कम उभे होते.
माझ्या बाळांतपणानंतर खूपदा प्रतिकला जाऊन भेटावं हा विचार मनात आला पण जाणीवपूर्वक भावनांना बांध घालून मी स्वतःला अडवलं. त्यावेळी खूप त्रास झाला मला. मी त्याच्यासमोर गेले आणि आजवर गोळा केलेलं अवसान गळून पडलं आणि मी जर मानसिक दृष्ट्या दुर्बल पडले तर...!!! या विचाराने मी स्वतःला आवरलं. एका उंचीवर नेऊन त्याला जर पोहचवायचा असेल तर मला माझ्या ममतेला, भावनांना आवर घालवाच लागणार हे मी मनाशी पक्कं केलं आणि जाणीवपूर्वक त्याला भेटणं टाळलं." वृंदा खिडकीतून एकटक बाहेर पाहत बोलत होती.
" इतकंच नाही माधवा, अरे...! वहिनींनी त्या मायाप्पा जोगत्याला पैसे मागत फिरावं लागू नये म्हणुन त्या वस्तीत राहणाऱ्या जोगती समाजाचं आयुष्यच त्यांनी बदलून टाकलं रे...! सर्वात आधी त्यांना रोजगार उपलब्ध व्हावा म्हणुन छोटे छोटे गृहउद्योग सुरू करून दिले. त्यात पापड, लोणची बनवण्यापासून, पेपरच्या बॅगा बनवणे, कोणाला जर एखादी हस्तकला अवगत असेल तर त्याला त्याच्याशी निगडित एखादा धंदा, ज्याच्या त्याच्या कुवतीप्रमाणे बरेच उद्योग सुरू केले. त्यांच्या मालाला बाजारपेठ आणि योग्य बाजारभाव मिळावा याची देखील काळजी त्यांनी घेतली. या सगळ्यासाठी त्या मायाप्पाला जाऊन भेटल्या. त्यांच्या व्यथा जाणून घेतल्या. त्यांना होता होईल तितकी मदत केली. पण एक गोष्ट त्या आवर्जून आणि जाणीवपूर्वक टाळत राहिल्या ते म्हणजे प्रतिकला भेटणं...! देशपांडे वकिलांच्या डोळ्यात वृंदाबद्दल कौतुक ओसंडून वाहत होतं.
" तुम्हाला आठवतंय, लग्नानांतर मला तुमच्याकडे सारखे पैसे मागावे लागू नयेत म्हणून एक ठराविक रक्कम तुम्ही माझं बँकेत खातं उघडून त्यात नेहमी टाकत होता. ती रक्कमही तुमच्या प्रतिष्ठेप्रमाणे मोठीच असायची. ते पैसे खर्च करण्याची मला कधी गरजचं पडली नव्हती त्यामुळे एक मोठी रक्कम माझ्या खात्यात जमा झाली होती. तुम्हीही कधी त्या पैशाचा हिशोब मला मागितला नाही आणि मी ही तो तुम्हाला देणं कधी गरजेचं समजलं नाही. तोच पैसा मी प्रतिकच्या शिक्षणासाठी, मायाप्पा आणि त्याच्या लोकांसाठी वापरला. तुम्ही तुमचा बिजनेस, महत्वाच्या मिटिंग्ज, पैसा, प्रतिष्ठा यामध्ये इतके गुरफटला होता की बाकीच्या गोष्टींकडे लक्ष द्यायला तुम्हाला वेळच नव्हता." वृंदाच्या तोंडून हे ऐकल्यानंतर माधवराव आत्मग्लानीने आणखीनच खाजील झाले.
" तुम्ही मला खरं सांगाल, केलेली चूक स्वतः काबुल कराल म्हणुन मी तुम्हाला मुद्दामच कितीदा तरी होस्टेलला जाऊन प्रतिकला जाऊन भेटण्याची इच्छा तुमच्याजवळ व्यक्त केली होती. पण तुम्ही मला नेहमी टाळत राहिलात आणि मला गप्प करण्यासाठी एक दिवस तुम्ही दुसरं खोटं माझ्याजवळ बोललात की प्रतीक होस्टेलवर जाऊन खुश नव्हता, तो एकलकोंडा झाला होता, कोणाशी बोलत नव्हता, दिवसभर खोलीत बंद रहायचा. त्याची मानसिक अवस्था ढासळून तो विक्षिप्ता सारखा वागू लागला होता आणि याच विक्षिप्त अवस्थेत तो एक दिवस हॉस्टेल सोडून पळून गेला. एक नवीन खोटं... एक नवीन धोका...!" वृंदाने एक मोठा उसासा सोडला.
" आणि शेवटी तो दिवस उजाडला माधवा, ज्या दिवशी इतक्या वर्षांच्या प्रदीर्घ प्रतीक्षेनंतर वहिनी पहिल्यांदा प्रतिकला भेटल्या. प्रतीक MBBS झाला, तो डॉक्टर बनला. त्याच्या पदवीदान समारंभाला ( convocation ceremony ) वहिनी आणि मी, आम्ही दोघे कार्यक्रमाला गेलो. नेहमीप्रमाणे तुझ्या महत्वाच्या मिटिंग्ज होत्या. अरे...! काय तो क्षण...! एक चुकलेलं कोकरू त्याच्या आईला कितीतरी वर्षांनी भेटत होतं. अरे...! देव जरी अवतरला असता ना तर तो क्षण पाहून त्याचे डोळे देखील पाणावल्याशिवाय राहिले नसते रे...! तो क्षण कायमचा काळजात घर करून गेला...! दोघांचाही आनंद त्यांच्या डोळ्यातून वाहत होता." देशपांडे वकील बोलता बोलता वृंदा आणि प्रतिक्षाकडे पणावल्या नजरेने पाहत होते.
" ह्या MBBS च्या आभ्यासा दरम्यान मला वैद्यकीय शास्त्र किती पुढं गेलं आहे याची जाणीव झाली. मग मी माझं लिंग परिवर्तन करून घेण्याचा निर्णय घेतला. या माझ्या निर्णयात आई नेहमीप्रमाणे माझ्या पाठीशी उभी राहिली. इथेही आई आणि देशपांडे काका माझा आधारस्तंभ बनुन माझ्या पाठीशी उभे होते." प्रतिक्षाने पहिल्यांदा स्वतःची बाजू मांडली.
" हो आणि त्यानंतर माझ्या प्रतिकची एक नवीन ओळख निर्माण झाली. " डॉ. प्रतीक्षा व्ही. एस. " मग पुढील शिक्षण, कॅन्सरमध्ये स्पेसिएलायझेशन... तिने परत मागं वळून कधीही पाहिलं नाही आणि आज ती एक प्रख्यात डॉक्टर म्हणुन प्रसिध्द आहे. पण तिला आजही प्रतीक्षा आहे तिच्यासारख्या आणखी समाजात असणाऱ्या प्रतिक्षांना न्याय मिळण्याची." वृंदाने डोळे पुसले आणि प्रतीक्षाकडे पाहत ती गोड हसली.
आदित्य आणि आविष्कार हे सगळं ऐकून आश्चर्यचकित झाले. आपल्या आईचं एक नवीन रूप ते पाहत होते. त्यांच्याजवळ आता पुढे बोलण्यासाठी काही नव्हतं.
" देशपांडे, अरे...! खरी मैत्री तु निभावलीस. मैत्रीची परिभाषा तु नव्याने मला शिकवलीस रे...! मी एक चांगला बाप तर बनू शकलो नाहीच पण एक माणूस म्हणुन देखील मी काही कमावलं नाही रे...!" म्हणत माधवराव परत हमसुन हमसुन रडू लागले.
" अहो, माधवराव अस्ताला जाणारा सूर्य देखील दुसऱ्या दिवशी एक नवी ऊर्जा घेऊन, नव्या उमेदीने उदयाला येतो हे एक त्रिकालबाधीत सत्य आहे पण काही माणसांना खरा प्रकाश काय तो माहित नसतोच. ते फक्त स्वतःच्या पावलांपुरता प्रकाश शोधत असतात. अशी आत्मकेंद्री माणसं सत्ता, संपत्ती, प्रतिष्ठेच्या प्रकाशझोतात दीपून जातात. मग ते नैतिक, अनैतिकतेच्या सगळ्या व्याख्या विसरून स्वतःला पटेल तेच करतात. आमच्या सारख्या समाजाने बाजूला केलेल्या लोकांनां तुमच्या प्रतिष्ठेचा दाह, त्याची धग सोसवत नाही. त्या दाहात काहीजण होरपळून जातात तर काहीजण तावून सुलाखून उजळून निघतात." प्रतीक्षा डोळ्यातील पाणी पुसत औषधांची वेळ झाल्यामुळे माधवरावांना औषध देत बोलत होती.
" बेटा प्रतीक...! सॉरी ssss सॉरी ssss प्रतीक्षा...! माफ कर मला, खूप अन्याय केला मी तुझ्यावर. माफी मागून तु सोसलेल्या दुःखाची, कोवळ्या वयात तुझ्यापासून हिरावून घेतलेल्या आईच्या प्रेमाची भरपाई तर होणार नाही, माहीत आहे मला. इतकी वर्षे मी ही पाश्चातापाच्या आगीत जळत आलोच आहे. तु देशील ती शिक्षा मला मान्य आहे. तु मोठ्या मनाने ह्या बापाला माफ करून मला " बाबा " म्हणुन हाक मारशील का? मी आल्यापासून तु मला फक्त माधवराव म्हणुनच संबोधत आहेस. जीव तुटतो रे बाळा...! म्हणत त्यांनी तिच्यासमोर हात जोडले.
प्रतिक्षाच्या डोळ्यात पाणी होतं. डोळे पुसत ती माधवरावांना म्हणाली, " मी एकाच अटीवर तुम्हाला माफ करेन हं " बाबा " इथून पुढे मनात कोणताही किंतु न ठेवता मी देणाऱ्या उपचारांना सकारात्मक प्रतिसाद द्यायचा. बोला कबूल आहे.
" हो रे बाळा, मला जगायचं आहे. खूप जगायचं आहे... तुझ्यासाठी. ह्यानंतरचा प्रत्येक क्षण मला तुझ्यासोबत घालवायचा आहे. हातातून निसटून गेलेले क्षण तर मी तुला परत करू शकत नाही पण ह्यानंतरचा प्रत्येक क्षण मला तुझ्यासोबत जगायचा आहे." माधवराव भावविव्हळ होऊन बोलत होते.
तिच्या तोंडून " बाबा " हा शब्द ऐकून माधवरावांचे कान तृप्त झाले. त्यांनी तिच्याकडे पाहून आपले बाहु पसरले. ती अलगद जाऊन त्यांच्या कुशीत सामावली. वृंदा, देशपांडे वकील आणि तिथे उपस्थित सगळ्यांचेच डोळे पाणावले.
वृंदाने मोठ्या हिंमतीने आलेल्या प्रतिकूल परिस्थितीचा सामना करत एक हुंकार भरला होता परिवर्तनाचा...! आणि तिच्या या अद्वितीय कार्यात देशपांडे वकिलांचा मोलाचा वाटा होता. या दोघांच्या अथक प्रयत्नामुळेच प्रतीक्षा स्वतःचं एक स्वतंत्र साम्राज्य, स्वतःचं अधिपत्य स्थापित करू शकली होती नव्या दमाचं...!!!
समाप्त.
©️ सुनिता मधुकर पाटील.
४/12/2020.
© copyright
© all rights reserved.
या कथेच्या प्रकाशनाचे आणि वितरणाचे सारे हक्क लेखिकेकडे राखीव. कथेत अथवा कथेच्या नावात किंवा कथा लेखिकेच्या नावाशिवाय आढळून आल्यास तो कॉपी राईट कायद्याचा भंग मानला जाईल. कथा जशीच्या तशी शेअर करण्यास काहीही हरकत नाही.
खुप खुप छान कथा आहे
ReplyDeleteKhoop khoop chaan Katha ahe
ReplyDeleteGreat story
ReplyDelete